ชัยชนะครั้งที่ 5: การบรรลุวิชชาและการพ้นทุกข์ : หน้า 172/576

ธรระพี ประช ชัยชนะครั้งที่ 5 (ตอนที่ 5 ชนะ สัจจกนิครนถ์) ๑๗๑ ได้ ปฐมยามพระองค์ทรงได้บรรลุวิชชาแรก เมื่ออวิชชาถูกกำจัด วิชชาก็บังเกิดขึ้นทันที เมื่อจิตเป็นสมาธิบริสุทธิ์ผ่องแผ้วปราศจากอุปกิเลส ตั้งมั่นไม่หวั่นไหวแล้ว ทรงน้อมจิตไปเพื่อจุตูปปาตญาณ เห็น หมู่สัตว์ที่กำลังจุติ กำลังอุบัติ เลว ประณีต มีผิวพรรณดี ผิวพรรณทราม ได้ดี ตกยาก ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ล่วงจักษุ ของมนุษย์ รู้ชัดซึ่งสัตว์ว่า เป็นไปตามกรรม และในมัชฌิมยาม แห่งราตรีนั้น ทรงบรรลุวิชชาที่ ๒ จากนั้นทรงดำเนินจิตเข้าสู่กลางของกลางภายในเรื่อยไป จิตตั้งมั่นไม่หวั่นไหว ทรงน้อมจิตไปเพื่ออาสวักขยญาณ รู้ชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้สาเหตุแห่งทุกข์ นี้วิธีดับทุกข์ นี้ เป็นทางพ้นทุกข์ จิตได้หลุดพ้นจากกามาสวะ ภวาสวะ อวิชชาสวะ เมื่อจิตหลุดพ้นแล้ว มีญาณรู้ว่า พ้นแล้ว รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำ ได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นที่ควร ทําเพื่อความเป็นอย่างนี้ มิได้มีอีกต่อไป และในปัจฉิมยามทรง บรรลุวิชชาที่ ๓ ทรงปฏิญาณตนว่า เป็นพระอรหันตสัมมาสัม พุทธเจ้า สัจจกนิครนถ์ได้ฟังขั้นตอนการบาเพ็ญเพียรของพระองค์ จนได้บรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณเช่นนั้นแล้วใช่ว่าจะอัศจรรย์ใจ