ธรรมะเพื่อประชา: ชัยชนะครั้งที่ 5 : หน้า 171/576

ธรรมะเพื่อประชา ชัยชนะครั้งที่ 5 (ตอนที่ 5 ชนะ สัจจกนิครนถ์) อ พระพุทธองค์ทรงดำริว่า “สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ในอดีต ในอนาคต หรือในปัจจุบันที่เสวยทุกขเวทนาแสนสาหัส ที่เกิดขึ้นเพราะความเพียร ทุกขเวทนานั้นล้วนไม่เกินไปกว่านี้อีก แล้ว แต่เรายังมิได้บรรลุญาณทัสสนะอันวิเศษที่พอแก่การเป็น พระอริยะ เราบำเพ็ญทุกรกิริยาแสนสาหัส แต่ไม่สําเร็จผล ชะรอยทางแห่งการตรัสรู้ จะเป็นทางอื่นกระมัง” เมื่อพิจารณาเช่นนั้น ทรงหวนระลึกถึงสมัยที่ยังเป็นเด็ก เมื่อคราวไปร่วมพิธีแรกนาขวัญกับพระบิดา พระองค์นั่งอยู่ใต้ร่ม หว้า มีใจสงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย ได้บรรลุปฐมฌาน จึงดำริว่า “สงสัยจะเป็นทางนั้นกระมังที่เป็นทางแห่งการตรัสรู้ หากเป็น ทางตรัสรู้จริง ผู้ที่จะบรรลุธรรมต้องมีความสบายทั้งกายและใจ” พระองค์จึงเริ่มกลับมาเสวยอาหารเช่นเดิม ปัญจวัคคีย์ที่คอยเฝ้าอุปัฏฐากเห็นพระองค์ทรงเลิก ความเพียรอย่างอุกฤษฏ์จึงพากันละทิ้งพระองค์ไปอยู่ที่อื่น พระองค์ไม่ได้ใส่ใจ เมื่อเสวยอาหารหยาบให้กายมีกำลังแล้ว สงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย นั่งบำเพ็ญเพียรใต้ต้นโพธิ์ ทรง บรรลุปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌานไปตามลำาดับ เมื่อจิตเป็นสมาธิตั้งมั่นไม่หวั่นไหวก็เข้าถึงพระธรรมกาย ทรง น้อมจิตไปเพื่อปุพเพนิวาสานุสติญาณ สามารถระลึกชาติในอดีต