ธรรมะในระดับคำสอน การพัฒนาตนเองและการพ้นทุกข์ : หน้า 140/263

(1) ธรรมะในระดับคำสอน หมายถึง คำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรง สอนให้มนุษย์พ้นจากทุกข์ทั้งปวง โดยสรุปแล้วสามารถแบ่งเนื้อหาออกเป็น 3 เรื่องใหญ่ 1. ทรงสอนให้เข้าใจถูกในเรื่องราวความเป็นจริงของชีวิตและลักษณะ ของธรรมะอันเป็นธรรมชาติบริสุทธิ์ที่อยู่ในตัว 2. ทรงสอนให้ตั้งใจปฏิบัติมรรคมีองค์ 8 อย่างถูกวิธี เพื่อให้สามารถ เข้าไปรู้ไปเห็นธรรมชาติบริสุทธิ์ที่อยู่ในตัว 3. ทรงสอนให้สามารถทำใจให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมชาติบริสุทธิ์ ในตัว เพื่อกำจัดกิเลสที่หมักหมมอยู่ในใจมาหลายภพหลายชาติให้หมดสิ้นไปอย่างถาวร สำหรับธรรมะในความหมายนี้ หมายถึงคำสอนของพระพุทธองค์ที่ได้ถูกบันทึก ไว้ในพระไตรปิฎกทั้งหมด ธรรมะที่บันทึกอยู่ในพระไตรปิฎกนี้ จึงเปรียบเหมือนแผนที่ ขุมทรัพย์ที่บอกให้รู้เรื่องราวความจริงของชีวิต บอกวิธีการปฏิบัติเพื่อการพ้นทุกข์ และบอก ผลลัพธ์ที่ได้จากการกำจัดกิเลสและทุกข์ทั้งปวงหมดสิ้นไป (2) ธรรมะในระดับนิสัย หมายถึง นิสัยดีๆ ที่เกิดจากการตั้งใจปฏิบัติมรรคมีองค์ 8 อย่างจริงจัง ด้วยการละเว้นความชั่ว ทำความดี กลั่นใจให้ผ่องใส เพื่อการเข้าถึงธรรมชาติ บริสุทธิ์ในตัว และการกำจัดกิเลสอันเป็นเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวงให้หมดสิ้นไป ในระหว่างที่เราตั้งใจปฏิบัติมรรคมีองค์ 8 อยู่นั้น แม้ว่าตอนนี้ เราจะยังไม่เห็น ธรรมะในตัวก็ตาม แต่ว่ากิเลสก็ได้ถูกกำจัดออกไปบางส่วนแล้ว สิ่งที่ได้กลับมาก็คือ เราได้มี นิสัยดีๆ เกิดขึ้นมาในตัวหลายอย่างโดยอัตโนมัติ โดยเฉพาะนิสัยรักการทำทาน นิสัยรักการ รักษาศีล นิสัยรักการทำภาวนา เป็นต้น นิสัยเหล่านี้ มีส่วนสำคัญอย่างมากที่ช่วยให้ใจสงบนิ่ง ได้เร็ว เพราะฉะนั้น นิสัยดีๆ ที่ได้จากการฝึกฝนอบรมตนเอง ก็เรียกว่า ธรรมะ เหมือน กัน เพราะล้วนเป็นผลลัพธ์ที่เกิดอย่างค่อยเป็นค่อยไปมาตามลำดับจากการปฏิบัติมรรคมีองค์ 8 เพื่อเข้าถึงธรรมชาติบริสุทธิ์ที่อยู่ภายในตัวของเรานั่นเอง (3) ธรรมะในระดับธรรมชาติบริสุทธิ์ หมายถึง ธรรมชาติบริสุทธิ์อยู่ในตัว มนุษย์ทุกคน หากใครเข้าถึงได้แล้ว ย่อมทำให้ใจเกิดความบริสุทธิ์ผุดผ่องตามธรรมะนั้นไปได้ และหากใจของใครสามารถเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมที่เข้าถึงนี้ได้ กิเลสย่อมหมดสิ้นไปจาก ใจ ทุกข์ทั้งปวงย่อมถูกดับจนหมดสิ้นไปด้วย บทที่ 4 จั ก ร ธ ร ร ม ห ลั ก การพัฒนาตนเอง และฐานะทางเศรษฐกิจ... DOU 129