การสร้างวัฒนธรรมชาวพุทธ : หน้า 182/263

ทั้งแก่ตนเอง ผู้อื่น และพระพุทธศาสนา วัด - ที่เหมาะแก่การปลูกฝังศีลธรรมนั้น ต้องประกอบด้วยองค์ประกอบ 5 ประการ จึงจะเป็นถสานที่เหมาะสมแก่การละชั่ว ทำความดี และกลั่นใจให้ผ่องใส ได้แก่ มีอาวาสเป็น ที่สบาย มีอาหารเป็นที่สบาย มีพระภิกษุผู้ทรงศีลอยู่ที่นั่น มีบุคคลที่ตั้งใจฝึกตนอยู่ที่นั่น และมี การปฏิบัติธรรมร่วมกัน คือ การทำทาน รักษาศีล และภาวนาอยู่เป็นประจำ เพื่อมุ่งพัฒนาใจ ของตนให้พ้นจากอำนาจกิเลส เพราะฉะนั้น การสร้างวัฒนธรรมชาวพุทธได้สำเร็จนั้น จำเป็นต้องอาศัยองค์ประกอบ ทั้ง 5 ประการนี้ ผู้ที่คิดจะสร้างวัฒนธรรมชาวพุทธนั้น จึงต้องเป็นบุคคลที่มีเป้าหมายชีวิต ระดับสูงสุด คือ มุ่งทำพระนิพพานให้แจ้ง เพราะตระหนักดีว่า งานที่แท้จริงของชีวิต ก็คือ การ กำจัดกิเลสในตัวของคนเรา ซึ่งรู้ดีว่าเป็นงานยาก เพราะจิตใจของคนเรานั้นคุ้นอยู่กับกิเลส เหมือนกับปลาคุ้นน้ำมากกว่า การชักชวนให้ผู้อื่นเห็นดีเห็นงามกับการพรากใจออกจากกิเลส จึงไม่ใช่เป็นงานง่าย แต่ทว่าหากตนเองไม่ลงมือชักชวนผู้อื่นให้ทวนกระแสกิเลสไปด้วยกัน ตนเอง ก็ยากจะได้สิ่งแวดล้อมที่ดีในการทำเป้าหมายระดับสูงสุดของชีวิตได้สำเร็จเช่นกัน 4.6.5 วิธีการสร้างวัฒนธรรมชาวพุทธให้เกิดขึ้นในท้องถิ่น เพราะความที่คนเรานั้นชอบทำอะไรตามอำนาจกิเลสบังคับบัญชาอยู่บ่อย ๆ จึงเป็น เหตุให้ได้รับความทุกข์อยู่ประจำ ครั้นเมื่อพยายามหาทางออกจากความทุกข์นั้น กิเลสก็สอน ให้แก้ปัญหาแบบผิด ๆ เพิ่มขึ้นไปอีก มนุษย์จึงอยู่ในสภาพยิ่งทำยิ่งแย่ ยิ่งแก้ยิ่งทุกข์ ปัญหา สารพัดจึงหมักหมมไม่จบไม่สิ้น กว่าจะมีผู้รู้ยิ่งเห็นจริงดั่งเช่นพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาบังเกิดขึ้น มนุษย์ก็จมอยู่ก้นทะเลทุกข์ไปมากมาย ที่พอจะฉุดขึ้นฝั่งได้ ก็คือพวกที่พยายามว่ายทวนกระแส กิเลสอยู่แล้ว เป็นพวกที่มีแนวคิดเดียวกับพระองค์ท่าน ส่วนที่ยังลอยคออยู่ กว่าพระพุทธองค์ จะฉุดดึงให้ว่ายทวนกระแสตามมาได้ ก็หมดเวลาของพระองค์ไปเสียก่อน ส่วนที่จมดิ่งอยู่กับ กิเลสชนิดโงหัวไม่ขึ้นนั้น ก็ต้องปล่อยไปก่อน ต้องรอให้เขาได้คิดแล้วค่อยไปรอพบพระสัมมา สัมพุทธเจ้าองค์ต่อไป แต่เนื่องจากมีบางพวกที่มีแนวคิดเดียวกับพระพุทธองค์ แต่เกิดมาไม่ทัน พระพุทธองค์ พวกนี้จะมีวิธีช่วยเหลืออย่างไร คำตอบก็คือ ต้องสร้างวัฒนธรรมชาวพุทธ วัฒนธรรมชาวพุทธจึงเป็นเหมือนมรดกที่พระพุทธองค์ทรงมอบไว้ให้ผู้ที่มีความรักดี ปรารถนาจะข้ามทะเลทุกข์ ได้ใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาตนเองให้หลุดพ้นจากการเป็นบ่าว เป็นทาสของกิเลส สามารถข้ามฝั่งทะเลทุกข์ตามพระองค์เข้าพระนิพพานไปได้ในภายหลัง บทที่ 4 จั ก ร ธ ร ร ม ห ลั ก การพัฒนาตนเอง และฐานะทางเศรษฐกิจ... DOU 171