ประมวลปัญหาและเลาะนาบีไวายาการณ์ : หน้า 11/197

ประโยค - ประมวลปัญหาและเลาะนาบีไวายาการณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) หน้าที่ 9 ก. จงจัดเสียงชนะวรรณเป็น ๔ หมู่ มีสิโลโโมสะเป็นต้น. และ พญัญชนะ ๔ หมู่ มีเสียงหนักมากกว่ากันอย่างไร? ข้อก. จัดพญัญชนะวรรณเป็น ๔ หมู่ นั่นคือดังนี้ - ๑. สิโลโโมสะ ก จุดป. ๒. นิทัตโโมสะ บ จฉฺฉ ผ. ๓. สิโลโโมสะ คงชฺฉทนฺนม. ๔. นิทัตโโมสะ ขเนษฐ ภ. พญัญชนะเป็นสิโลโโมสะ มีเสียงเบากว่าทุกพญัญชนะ, นิทัตโโมสะ มีเสียงหนักกว่าลิโลโโมสะ, สิโลโโมสะ มีเสียงดังว่าม นิทัตโโมสะ; นิทัตโโมสะ มีเสียงก้องกว่าลิโลโโมสะ: [๒๔๘๕] ข้อก. พญัญชนะอะไรบ้าง เป็นนิทัตโโมสะและพญัญชนะพวกนี้ ออกเสียงเช่นไร? ข้อข. พญัญชนะที่ ๔ ในวรรคทั้ง ๕ คือ มม ธร เป็นนิทัต- โโมสะ พญัญชนะพวกนี้ ออกเสียงดังดังง่ามมีเสียง ห กมล. [๒๕๔๗] ข้อค. พญัญชนะที่เป็นอุปลสระอะไรบ้าง? เหตุใดจึงชื่อดังนั้น? ข้อง. ตัว คือ ยราว ส ท. เพราะพญัญชนะเหล่านี้ บางตัวรัวลงในสระเดียวกันด้วยพญัญชนะอื่น ออกเสียง พร้อมกันได้ บางตัวเป็นตัวสะกดก็ออกเสียงหน่อยหนึ่ง พอให้รู้ได้ว่าตัวนั้นสะกด. [๒๕๖๑] ๑. ข้อนี้ตัดพญัญชนะที่สุวรรคทั้ง ๕ คือ ง อ ณ น ม เข้าเป็นสิโลโโมสะด้วยนั่น กล่าวตามคัมภีร์ว่าจะขยายแก ส่วนคัมภีร์อื่นมิได้กล่าวไว้ดังนั้น.(อ.น.)