การวิเคราะห์ปัญหาและถกเถียงวิภาวิจารณ์ : หน้า 115/197

ประโยค-ประมวลปัญหาและถกเถียงวิภาวิจารณ์ (สำหรับเปรียญธรรมดี) - หน้าที่ 113 ทั้ง 3 ลักษณ์ โสตถิกิโก เป็นตรายกิติทิฐิ วิภาวิจารณ์ โสตถิกิโก ลง นิภ ปัจฉะ โสตถิโโย เป็นอัตถิทิฐิ วิภาวิจารณ์ เหมือนอย่างนั้น แต่ล้วน อภิ ปัญญา [อ. น.]. ถ. การตั้งวิเคราะห์ถาดทิฐิด้าม มีภูมิตำ ครอย่างไรบ้าง? ถ. มีภูมิตามอย่างเดียวกับตรทยถิฐิและ ราคา ถิฐิ คือไม่จำกัดศัพท์ แล้วแต่ความระบุให้ประกอบรูป วิภาวิจารณ์เช่นไร ตัวอย่างเช่น อนุติทิโก ถ้ามพูดว่า ผู้ถือแล้วในที่สุด ก็ตั้งวิเคราะห์ว่าถอดเด่น+อนุติทิโก=อนุติธรรม [ชโน] ถ้าเปล่า ผู้ประกอบแล้วในที่สุด ก็ตั้งวิเคราะห์ว่า ถอดเด่น+นิฎฐโต=อนุติธรรม [ชโน] เป็นต้น. บาง วิภาวิจารณ์ตั้งเหมือน คทัสสตัดถิฐิ เช่น ปุตติโก แปลว่า ผู้บริโภร ถังวิเคราะห์ว่า ถอดเด่น+ คำแปลศัพท์ของชาติตัดถิฐและคัทสตติถิติมเหมือนกัน เช่นนี้ จะสังเกตดูได้แน่นอน อย่างไรว่า เป็น ตัณทิฐิไหม ปฏิมา เป็นตัณทิฐิอะไร? ตั้งวิเคราะห์อย่างไร? ถ. ต้องสังเกตปัจจัยเป็นหลัก เพราะตัณทิฐิทั้งปวงมีปัจจัย ประจำพาะตัณทิฐิด้าม แล้ว, ปัจจัยใน 2 ตัณทิฐิมีปัจจัยอยู่แล้ว ปฏิมา ถ้าเป็นพุทวนะ เป็นอาตทัตตทิฐิ อิม ปัจจัย วิภาวิจารณ์ว่า ปฏิโต เตส อุตติดี ปฏิตุม[มาติปิโตร] ถ้าเป็น เอกวานะ เป็นตัณทิฐิตัดถิฐิ อิมนฺ ติ วินิจฉัย ปุฏิฏิ อุตสติฏิ ปฏิฏิมา[ มาตาติปิโตร] ถ้าเป็น เอวกวานะ เป็นตัณทิฐิตัดถิฐิ อิมนฺป จิตติ วิภาวิจารณ์ ปฏิโต อุตสติ อุตติติ ปฏิฏิ[ธโน] ที่เป็นรูปเช่นนี้ แสดงความแบบ ภาวนดู ศพท์. [อ. น.].