ประมวลปัญหาและลายบาลไว้อารมณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) หน้า 193 : หน้า 196/197

ประโยค-ประมวลปัญหาและลายบาลไว้อารมณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) หน้า 193 อุป เทวดา ในเทวดามี อยู่เป็นที่สุด แปลยก็ที่สุดเป็น พุก เช่น อารพุก อารก เทวดา ในเทวดามี อยู่เป็นที่สุด แปลง ย กับที่สุดคุณเป็น ยุ เช่น อารุณา อา รุ เทวดา ในเทวดามีอา เป็นที่สุดคุณเป็น ย เช่น อาทายา อาทา เทวดา ในเทวดาไม่มีอุปสรรค อยู่หน้า แปลว่า ย แล้วแปลย กับที่สุดคุณเป็น ทรร ได้บ้าง เช่น วิทยา วิชา เทวดา ลมธร ลภ เทวดา.[๒๕๕] ก. ตวา ปัจจัย บอกกอะไรบ้าง ? จงตอบคำถามนี้ตามแนวทาง 답. บอกอดีตกาลเป็นพื้น แต่ก็เป็นกิริยาที่ทำก่อนแล้วถึงทำ ก็ธีย่างหลังต่อไปอีก เรียกว่า บุพภกาธิกา อุปภรณ์ว่า ธม์มุ สุดา คาม ปัจจาจฉติ ถ้าเป็นกิริยาที่กล่าวช้ากับกิริยาข้างต้นแสดง ว่าทำเสร็จแล้วเรียกว่า เปรียยานากลิย อุปภรณ์ว่า เมุน ภาวา, เทุนปลูกมูล; อุปปลูกมังคา-นิสิที ถ้าเป็นกิริยาที่ทำพร้อมกับ กิริยอื่น เรียกว่า สมานากลิย อุปภรณ์ว่า ฉตุต คุเอกวา คุจติ ถ้าเป็นกิริยาที่ทำหลังกิริยอื่น เรียกว่า อุปภรล์ย อารมณ์ว่า ฉมมาเสน นิสิที จิตตวิริยะ คุเอกวา ถ้าเข้าไปนาม เรียกว่า วิสสนฺ อทฤตวา รฏฺวา อธิฑฺต ปาปูนีสู ถ้าเข้ากับกิริยา เรียกว่า กิริยวิเศษณูทหาองฺอ สสา อรหตุ ปาปูนีสู. ถ้าเข้านับกิริยา เรียกว่า กิริยวิเศษณูทหาอา ตฺถ ปฏิสนฺ นี้สิที จิตติวิริยะ คุเอกวา ถ้าเข้าไปนาม เรียกว่า วิสสนฺ อทฤตวา ฯ ฯ ฯ ถ้ากิริยาว่า ษฺสติ ษฺสติ ฤๅวา ฤๅวา อวสาสต ปาปูณีสู. ถ้าเข้ากับกิริยา เรียกว่า กิริยวิเศษณูทหาอา ติณฺ ษฺสาติ ษฺสติ ฤๅวา ฤๅวา อตฺถสาสต อาสาส รฏฺฐตุ ปาปูนีสู. ถ้าเข้ากับกิริยา เรียกว่า กิริยวิเศษณูทหาอา ติณฺ รตนาน ฯ ฯ ฯ ถ้าบุคคลเข้าเป็นนาม เรียกว่า วิสสนฺ อทฤตวา ฯ ฯ ฯ ถ้าบุคคลว่า ษฺสติ ษฺสติ ฤๅวา ฤๅวา อรหตุ ปาปูนีสู. ถ้าเข้ากับกิริยา เรียกว่า กิริยวิเศษณูทหาอา ติณฺ รฺฏิ ษฺสติ ษฺสติ ฤๅวา ฤๅวา ฤๅวา ภัย อุปปชฺชติ.[๒๕๖] ก. ปัจจัยในกิริยาคติ ตัวไหนบ้าง ใช้คุมพายได้ ? ตัวไหน