ประมวลปัญหาและเฉลยามิไหวาการณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) - หน้าที่ 72 : หน้า 74/197

ประโยค - ประมวลปัญหาและเฉลยามิไหวาการณ์ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) - หน้าที่ 72 เพราะไม่เข้าใจลักษณะของทิฏฐสมา ถ้าเป็นทิฏฐสมา ต้องมีรูปดังนี้ คือ ปญัญสิทธิ์ อฎุปริโฆษ์ หรือ ปญัญสิทธิ์ อฏุปริโฆษ์ อะวิญญูพุทธภิ วิเคราะห์ ปญญ สิทธิ์ สฐาสา โส ปญญโสโล [อาโรญอาโรญ] มีศีล ๕ คน อฏุปริโฆษ ๕ สุส โส อฏุปริโฆษา [ภูกุภิกษุ] มีบริจาค ๔. [อ.น.] ก. ดูปริสา ปญฺญพล สตุตรานิม อฏุธมมอ สัพพไมหเป็น สมาสะอะไร? วิเศละหย่างไร? ข. ดูปริสาและสตุตรานิม เป็น ทิฏฐสมา อสมาหร, ปญฺญพลิ เป็นทิฏฐสมา สมาหร, ส่วนอฏุธมมา เป็นทิฏฐสมอ อสมาหร ก็ ได้เป็นสัตว์มีพุทธพิสัย ได้วิเคราะห์ดังนี้ ดูสิโส+ปรัส+ดูปริสา, ปญฺญ+พลานา=ปญฺญพล สตุตร+ธานา = สตุตรนาม, อถ+ฌมมา =อฏุธมม, อีกอย่างหนึ่ง อฏุ ธมมา เสฏ ฐ อฏุธมฺมา [ภูก] องิฏูปติษา เป็นสัตว์มีพุทธพิไรได้วิเคราะห์ว่าจะว่า อดสิโส ปรัส ยาย สา ดูปริสา [อุมสกาน]. [อ.น.] ก. ศิวุตตา เป็นทิฏฐสมา หรือ สมาสอะไร? ตั้งวิจารณ์ อย่างไร? ขอทราบเหตุว่าที่เป็นสมาสนั้นด้วย. ข. เป็นทิฏฐสมาไม่ได้เพราะ วาดก ศัพท์ เป็น นปุงสกลิงค์ ถ้า เป็นทิฏฐสมา ต้องเป็นปรุงดังนี้ วิวฏิต หรือ วิวตากาน ที่เป็น วิฏตกา นั้น ผิดจากลิงค์เดิม ไม่เข้าหลักของสมาหรและสมามารทิฏฐสมา เมื่อเป็นเช่นนี้ จึงส่งความว่า ศัพท์นั้นเป็นวิสสนของศัพท์อื่น เมื่อ