ประมวลปัญหาและสาเหตุวิวาท (เปรียญธรรมตรี) : หน้า 124/197

ประโยค - ประมวลปัญหาและสาเหตุวิวาท (สำหรับเปรียญธรรมตรี) - หน้า 122 หนึ่ง อย่างไหน เป็นบัณฑิตอะไร ? ปัจจัยอะไร ? จงตั้งวิเคราะห์หมายดู. a. ปัญทิต ศัพท์ ถือลือความว่า ชนมีชาติแห่งบัณฑิต เป็น หาตาทิติธิติ อิย ปิจัย วิจารณ์ว่าปฏิทักษ์ชาติ อุตฯ อุตติติ ปฏิทิตชาติโย ถ้าประสงค์ความว่า ชนเกิดแล้วโดยชาตแห่งบัณฑิต กิเป็นชาติติติธิติ อิตตร ปัจจัย อย่างเดียวกัน วิจารณ์ว่าปฏิทิต- ชาตยา+ซาโต = ปฏิทิตชาติโย, ถ้าประสงค์ความว่า ชนเป็นบัณฑิต กว่า เป็นเสฏฐิตาธิต คร ปัจจัย วิจารณ์ว่าหว่าสุพพล อนิปฏิต ออมิมัส วิเสสนปฏิทิตดีเดด ปฏิทิตอะไร.[๒๕๒] [คำสศัพท์ตรัยติ] a. ตัณหิตดี ใช้ปัจจัยแทนศัพท์กี่ตัว ? อะไรบ้าง ? และใช้แทน ศัพท์อะไร ? a. ใช้ปัจจัย ๕ ตัว คือ ส สี่อี รวมๆ มนุษณู ในสัณฑนิบัตร์ ท่านเพิ่ม อนิปฏิตุ ปัจจัย เข้าด้วย เช่น ปาปิมา เป็นต้น. ใช้แทน อดิิ ศัพท์ ซึ่งแปลว่า มีอยู่.[ อ.น.]. a. ตัณหิตดี จัดเป็นนามหรือคุณ ? หรือเป็นได้ทั้ง ๒ ? จง แสดงอุทธรณ์ให้ปฏิทิ้งตัวอย่าง ๑ อุทาหรณ์. a. เป็นคุณลักษณะ เป็นนามไม่ได้ อุตารณว่า เมตรวี่ ลง วี ปัจจัย, สุญฺญโต ลง ส ปัจจัย, คตปสัน ลง ส ปัจจัย, ทุนฤทโท ลง อีก ปัจจัย, ทุนที ลง ธ ปัจจัย, มุโห ลง ธ ปัจจัย, สีลวา ลง อานุปะ โลมุม ลง มนุจ ปัจจัย, สุภโร ลง ณ ปัจจัย.[อ.น.]. a. ในปัจจัย ๕ ตัวนั้น ตัวไหนนิยามลงในศัพท์อย่างไร ? a. วี ปัจจัย นิยมลงในศัพท์ที่เป็น อากาณต์ ในอิติลิงค์.