การวิเคราะห์คำและสมาสในภาษาไทย : หน้า 78/197

ปรโ้ด - ประมวลปัญหาและแนวทางวิทยาการ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) - หน้าที่ 76 ก. กมฺมผลัง ปฏฺญาปกา แปลว่ากระอะไร ? เป็นสมาะอะไร ? ข. กมฺมผลัง แปลว่า ผลแห่งกรรม, ปฏฺญาปกา แปลวา แสงสว่างแห่งปัญญา อย่างนี้เป็นภูมิภูมิปรา รุษะ ถ้ามองว่า กรรมและผลแห่งกรรม ปัญญาและส่วงแห่งปัญญา อย่างนี้ เป็นทวีนวสมาม และเป็นตบฺปฺรสุเมส. [อ.น.] ก. สมาสมี น ฑฺ ปฏฺญาเส ได้แก่สมาสอะไรบ้าง ? มีลักษณะ ต่างกันอย่างไร ? อพฺสกฺ เป็นสมาสอะไร ? ค. ได้แก อุณฺตปฺปุรคะ หรือ กมฺมธารม์ น เป็นบทหน้า และ นนุพบท พหุพทิพี, ลักษณะต่างกัน คือ อุณฺตปฺปุรคะ ปฏฺิสนี [ อยุธนา ชนนี้ ] มิใช่พรามณี, อนุโส [ อยุธโต วัตดี้ ] มิใช่พรามณี, นุพพบท พหุพทิพี ปฏฺสคุณ เช่น อุปฺดก โก [ ชน ชน ] ทานุกรมได้ หรือไม่มีบุตร เป็นอื่น, อพฺสุ ถ้าแปลว่า[ทุกชน] มิใช่ความสำราญ เป็นอุณฺตปฺรสุ เมส. ถ้าแปลว่า [ตรกฺฤก] หาความสำราญมิได้ หรือไม่มีความสำราญ เป็น นนุพพบท พหุพทิพี. [อ.น.] ก. อุฏฺฐัมปรสมาต เป็นนามหรือเป็นคุณ ? หรือเป็นทั้ง ๒ ? เพราะเหตุใด ? ข. เป็นคุณนาม เพราะมีปัจจัยอื่นเป็นประธาน.[อ.น.] ค. อุปฺปน เป็นชื่อลของกรรมบ้าง เป็นชื่อลของคนบ้าง จะเป็น สมาสอย่างเดียวกันหรือแตกต่างกันอย่างไร ? จงวิเคราะห์มาด้วย. ง. ต่างกัน ถ้าเป็นชื่อของกรรม เป็นอุฏฺฐัมปรสุวิเคราะห์