การแปลและการติคำศัพท์ในพระธรรม : หน้า 43/197

ประกอบ - ประมาณปัญหาและฉายาบ้างไว้ในกาฬ (สำหรับเปรียญธรรมตรี) - หน้า 41 เตย ป ย ส ว ง ว ย สิริ มีวิธีแปลวิธีติอย่างนี้ คือ นา กับ สมา เป็น อา, ส ทั่ง ๒ เป็น โอ, สมิ เป็น อิ, แล้วจาก ส อาคมเป็น สา เป็น โส เป็น สิ, เอา เป็น โอ ได้บ้าง, เมื่อเข้าสมาสแล้ว ต้องอา สรระที่สุดของคนเป็น โอ ได้ เหมือนคำว่า มโนโณ หมู่แห่งมน ะ อโยมย์ ของที่คุณทำด้วยเหล็ก.. [๒๕๕๕] ฺ. คำศัพท์ประเภทไหน เมื่ออยูเข้าสมาสแล้ว ทำที่สุดให้แปล จากปกติเดิมของตนได้ ? เหมือนคำว่า กระไร ? ฺ. คำศัพท์ คำ มาดู ชิตฺ และ คำศัพท์โคณะ เหมือนคำว่า เทวมาต เทวติญ ไณโณ เป็นต้น.[๒๔๕] ฺ. ในที่เช่นไร แปลง อ ุ แห่ง สกุส เป็น อาร ฤ ในที่เช่นไร ไม่แปลง ? ในที่เช่นไร แปลงแล้วต้องรัฐสะ ? ฺ. นิยม ปูรม กับ ดุดดี นิฎฺฐี เอกจฺจะ แปลไม่ได้, นิฎฺฐิต วิตติอื่น ๆ แปลงได้, นิฎฺฐ สัตถมี เอกจฺจะ ต้องรัฐสะ.[๒๔๕] ฺ. คำศัพท์ไหนบ้าง ที่ไม่ได้เป็นลิงค์ใดลิงค์หนึ่งโดยแน่นอน ? คำศัพท์เหล่านี้ ถ้าประสงค์จะใช้เป็นปลงลิงค์และอิธิงค์ จะเปลี่ยนรูป เป็นอย่างไร ? แจกตามแบบไหน ? ฺ. คำศัพท์ คือ โค [ โก ] สา [ สนุ่ง ] เมื่อประสงค์จะใช้เป็น ปุงลิงค์ โค เปลี่ยนรูปเป็น โคณ, สา เป็น สนุ่ง แจกตามแบบ ปุริส, เมื่อประสงค์เป็น อิติลิงค์ โค เป็น คาวี สา เป็น สนุ่ง แจกตาม แบบ นารี, สา ในปุงลิงค์ และอิติลิงค์ใช้สำหรับอื่น ๆ นอกจาก สนุ่ง สนุ่ง ก็มี แจกตามการนตในลิงค์นั้น ๆ.[๒๔๖]