มหาวนวานิช: เรื่องราวของพ่อค้าและโจร : หน้า 32/189

ประชโศก - พระมงฺฉปทํฎกอทธิปาแปล ภาค ๕ - หน้าที่ 30 ๗. เรื่องมหาวนวานิช* [๑๑๑] [ข้อความเบื้องต้น] พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพอ้มีทรัพย์มาก ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "วาณิชโย ภัย มคฺค" เป็นต้น. [พ่อค้าปินมัตถกญ ๕๐๐ เดินทางร่วม] ดังได้กล่าวมา พระโจร ๕๐๐ คน แสดงห้องในเรือนของพ่อค้านั้น ไม่ได้ (ช่อง) แล้ว โดยสมยัม พ่อค้านั้นบรรทุกเวียน ๕๐๐ เล่มให้เต็มไปด้วยสิ่งของแล้ว ให้ผดุงแก้กิจกุหลาย ว่า "เราไปสู่ที่อันนี้เพื่อค้าขาย พระผู้เป็นเจ้าเหล่าใดประสงค์จะไปสู่ที่นั้น, ขอ นิมนต์พระผู้เป็นเจ้าเหล่านั้นออกไป, จักไม่ลำบากด้วยกิจกาในหนทาง." ภิกขุ ๕๐๐ รูปฟังคำนี้แล้ว ได้เดินทางไปกับพ่อค้าคน. โจรแม่เหล่านั้นได้ข่าวว่า "ได้ยินว่า พ่อค้านอกไปแล้ว" ได้ไปชุมอยู่ในคง. ฝ่ายพ่อค้าไปแล้ว ยึดเอาที่พักใกล้บ้านแห่งหนึ่งที่ปกง จัดแจงโถและเกวียนเป็นต้นสิ้น ๒-๓ วัน และถวายภิกษาเหล่านั้นเป็นอภิเทียวย. [พวกโจรให้คนใช้เปลี่ยนข่าวพ่อค้า] พวกโจร เมื่อพ่อค้านั้นลำซ้าย จึงส่งบุรุษคนหนึ่งไปด้วยสั่ง * พระมหอุผน ป. ธ. ๖ วัดพิชัยญาติการาม แปล.