พระธรรมปฐมกถา ภาค ๖ - ความขวนขวายและความเป็นอยู่ในมนุษย์ : หน้า 149/231

ประโยค - คำฉันพระธรรมปฐมกถา ภาค ๖ - หน้า 149 สบายนดีนะ มานุสเสส ในมนุษย์ ท. อถสุโภสุ ผู้มีความขวนขวายหนา (เย มัย) อ. เรา ท. เหล่าใจ อนุสุทฺ เป็นผู้ไม่มีความขวนขวาย (อมุข) ย่อมเป็น (เตย มัย) อ. เรา ท. เหล่านั้น วิหารม ย่อมเป็น อิติ ดังนี้ ๆ (อุตฺโโต) อ. อธิบว่า สุข สุขฺ คํอี ดํนี้ ตดฺา ปทตส ในบท ท. เหล่านั้นหนา (ปทสฺ) แห่งบว่าว สุขิน อิตฺ ดํนี้ อิทธิ อุตฺตรํ อ. อธิบนี้ว่า คิณโน อ. คุโฎสฺทํ ท. เย เหล่านิ ใด (ชีวิตวุฒติ) ยังความเป็นไปแห่งชีวิต อุปปเทวา ให้เกิด ขึ้นแล้ว สนฺธิเอกนทวิสม สนฺ ทิวาจาํ ด้วยอานาจแห่งกรรมมีเวรกรรมเป็นต้น วนุติ ย่อมกล่าวว่า มัย อ. เรา ท. ชีวม ย่อมเป็นอยู่ สุขจน ตามสบาย อิตฺ มนี้ มานุสเสส ในมนุษย์ ท. เวรนฺต ผู้อบรมกัน เวรนฺติ ด้วยวร ท. ปณฺจิ ๕ หนา เย มัย อ. เรา ท. เหล่าใด อวโรน เป็นผู้ ไม่มีวารกัน (อมุข) ย่อมเป็น มานุสเสส ในมนุษย์ ท. กิลาสตฺรูอ ผู้ระสับกระสายด้วยกิเลสหนา (เย มัย) อ. เรา ท. เห่าใด อนุ- ตรา ชื่อว่าเป็นผู้ไม่มีระสับกระสาย (อุตตโน) นิคุสสตาย เพราะ ความที่แห่งตนเป็นผู้ไม่มีระสับกระสาย (อมุข) ย่อมเป็น มานุสเสส ในมนุษย์ ท. อุศสุกฺสุ ผู้มีความขวนขวาย ปฏิฆามคุณปริเสน