เรื่องราวของพระเจ้าอโศกมหาราชและการจัดการพระสงฆ์ : หน้า 85/249

กันเป็นเวลาถึง 7 ปี ต่อมา ความทราบไปถึงพระเจ้าอโศกมหาราช พระองค์ได้รับสั่งให้อำมาตย์คนหนึ่งไป อาราธนาให้พระทำสังฆกรรมร่วมกัน เมื่อพระเหล่านั้นไม่ยินยอม อำมาตย์ถือว่าพระสงฆ์ขัด พระบรมราชโองการ จึงตัดคอพระมรณภาพไปหลายรูป พระติสสเถระซึ่งเป็นพระอนุชาของ พระเจ้าอโศกเห็นไม่ได้การจึงรีบเข้าไปขัดขวางไว้พวกอำมาตย์ไม่กล้าฆ่าพระอนุชา จึงนำความไป กราบทูลให้พระเจ้าอโศกมหาราชทรงทราบ พระเจ้าอโศกทรงตกพระทัยมาก กลัวว่าบาปกรรมจะ ตกมาถึงพระองค์ด้วย แม้ว่าอำมาตย์จะทำไปโดยพลการก็ตามที พระองค์จึงไปเรียนถาม พระเถระทั้งหลาย ปรากฏว่าท่านเหล่านั้นตอบไม่ตรงกัน ในที่สุดได้รับคำแนะนำให้ไป อาราธนาพระโมคคัลลีบุตรติสสเถระมาวินิจฉัยให้ พระเถระได้ถวายวินิจฉัยข้อข้องพระทัยว่า เมื่อพระองค์ไม่มีความประสงค์จะให้อำมาตย์ไปฆ่าภิกษุ บาปนั้นจึงไม่มีแก่พระองค์ และให้ พระราชาทรงมั่นพระทัยในพุทธภาษิตที่ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวเจตนาว่าเป็นกรรม บุคคลคิดแล้วจึงกระทำกรรมด้วยกาย วาจา ใจ” หลังจากพระเจ้าอโศกทรงสบายพระทัยเพราะได้ฟังคำวินิจฉัยของพระเถระแล้ว พระเถระจึงให้พระเจ้าอโศกทรงศึกษาสัจธรรมทางพระพุทธศาสนา จนสามารถแยกแยะได้ว่า อะไรเป็นคำสอนของพระพุทธศาสนา และอะไรเป็นคำสอนของเจ้าลัทธินอกพระพุทธศาสนา พระเจ้าอโศกมหาราชจึงตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมาสอบถามด้วยพระองค์เองว่า * สมฺมาสมฺพุทฺโธ = พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีปกติตรัสว่าอย่างไร = ถ้าพระรูปใดตอบว่า วิภชชวาที - มีปกติจำแนก ก็ถือว่าเป็นพระที่แท้จริง ท่านที่ตอบ เป็นอย่างอื่นถือว่าเป็นพวกเดียรถีย์ปลอมเข้ามาบวชรับสั่งให้แจกผ้าขาวให้กับพวกเหล่านั้นให้สึก ออกไปเสียเป็นจำนวนมาก ในสมันตปาสาทิกาบอกว่ามีถึง 60,000 รูป เมื่อชำระสังฆมณฑล ให้หมดจดบริสุทธิ์ได้แล้ว พระเจ้าอโศกมหาราชจึงได้อาราธนาให้พระสงฆ์ทำสังฆกรรมกัน ตามปกติ มีข้อน่าสังเกตในเรื่องนี้ 2 ประการคือ 1. การแยกระหว่างพระจริงและพระปลอมโดยการตั้งคำถาม ใครตอบถูกถือว่าเป็น พระจริง ใครตอบไม่ถูกถือว่าเป็นพระปลอม แล้วให้จับสึก น่าจะมิใช่วิธีการที่ดี เพราะสมมุติถ้า ใช้วิธีการอย่างนี้กับพระสงฆ์ในปัจจุบัน พระจริงที่ไม่ได้ศึกษามามาก อาจตอบผิด ถูกจับสึก แต่ พระไม่ดีแต่ฉลาด อาจตอบถูก เป็นประเภทถึงรู้แต่ก็ไม่ปฏิบัติ เพราะคนมีความรู้ ไม่ใช่ 76 DOU ประวัติศาสตร์ พระพุทธ ศาสนา