ข้อความต้นฉบับในหน้า
เกาหลี เวียดนาม เป็นต้น ชาวพุทธในประเทศเหล่านี้ได้กลับไปฟื้นฟูพระพุทธศาสนาใน
อินเดียขึ้นใหม่ ปัจจุบันจำนวนพุทธศาสนิกชนในอินเดียเพิ่มมากขึ้นตามลำดับ นอกจากนี้เมื่อ
ประเทศใดมีทีท่าว่าพระพุทธศาสนาจะเสื่อมสูญด้วยภัยต่าง ๆ ก็จะได้รับความช่วยเหลือฟื้นฟู
จากชาวพุทธประเทศต่าง ๆ หมุนเวียนกันไป ด้วยเหตุนี้พระพุทธศาสนาจึงคงอยู่คู่โลกมาได้
ตราบกระทั่งปัจจุบัน จากประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาที่กล่าวมาทั้งหมดทำให้ได้ข้อคิดที่
สำคัญในการธำรงรักษาพระพุทธศาสนา 2 ประการคือ
1. ชาวพุทธต้องเป็นพุทธศาสนิกชนที่แท้จริง
จะต้องศึกษาพระปริยัติธรรมให้แตกฉาน แล้วนำมาประพฤติปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
โดยเฉพาะการเจริญสมาธิภาวนาเพื่อยังให้เกิดปฏิเวธคือการบรรลุธรรมในระดับต่าง ๆ หาก
ชาวพุทธทำได้เช่นนี้ก็จะทำให้มีความรู้ความเข้าใจในพระธรรมวินัยได้อย่างถูกต้องลึกซึ้ง
มีศรัทธามั่นคง ซึ่งส่งผลเป็นความมั่นคงของพระพุทธศาสนาด้วย เพราะไม่ว่าจะมีภัยใด ๆ
เกิดขึ้น พุทธบริษัทก็จะยึดมั่นต่อพระสัจธรรมคำสอน ไม่หวั่นไหวผันแปรไปตามสิ่งที่มากระทบ
จะรักษาสืบทอดพระพุทธศาสนาสืบต่อไปแม้จะต้องแลกด้วยชีวิต
2. ชาวพุทธต้องไม่นิ่งดูดายเมื่อมีภัยเกิดขึ้นกับพระพุทธศาสนา
จะต้องถือหลักว่า “เรื่องส่วนตัวให้วางอุเบกขา แต่เรื่องพระศาสนาให้เอาอุเบกขาวาง”
ต้องช่วยกันขจัดปัดเป่าภัยที่เกิดขึ้นโดยมีเป้าหมายเพื่อรักษาพระพุทธศาสนาเอาไว้ให้ได้
และช่วยกันเผยแผ่พระธรรมคำสอนให้กว้างไกลไปทั่วโลก ทั้งนี้เพราะหากประเทศใดพระพุทธ
ศาสนาเสื่อมลง ก็จะได้รับการช่วยเหลือจากประเทศอื่นที่ศาสนาพุทธยังคงรุ่งเรืองอยู่ การ
เผยแผ่และการขจัดปัดเป่าภัยพระศาสนานี้เป็นหน้าที่ของพุทธบริษัททั้ง 4 คือ พระภิกษุสามเณร
อุบาสกและอุบาสิกา จะต้องช่วยกันทั้งหมดอย่าปล่อยให้เป็นภาระของพระภิกษุเพียงอย่างเดียว
ใครอยู่ในเพศภาวะใดและมีทำหน้าที่อะไรก็ให้ทำหน้าที่นั้นให้สมบูรณ์ หากทำได้เช่นนี้
พระพุทธศาสนาก็จะมั่นคงสืบไปได้ยาวนาน
230 DOU ประวัติศาสตร์ พระพุทธ ศาสนา