ข้อความต้นฉบับในหน้า
หมายความว่า จะต้องเป็นคนดีเสมอไป ในทางกลับกัน คนมีความรู้น้อย แต่อาจเป็นผู้ปฏิบัติดี
ก็ได้ หรือเหมือนการหาคนผิดโดยการถามข้อกฎหมาย ถ้าตอบถูกก็ถือว่าเป็นคนดี ถ้าตอบผิด
ก็ถือว่าเป็นคนร้าย ก็น่าจะไม่ใช่วิธีการที่ถูกต้อง
2. คัมภีร์ของพระพุทธศาสนานิกายอื่นทั้งหมดทั้งหินยานและมหายาน ไม่มีกล่าวถึง
การสังคายนาครั้งที่ 3 นี้เลย มีกล่าวถึงแต่เฉพาะคัมภีร์ของเถรวาทเท่านั้น จึงทำให้นักวิชาการ
พระพุทธศาสนาจำนวนไม่น้อย ตั้งข้อสงสัยถึงการสังคายนาครั้งที่ 3 นี้ ว่าอาจเป็นการ
สังคายนาย่อยภายในของนิกายเถรวาท ไม่เกี่ยวกับนิกายอื่น ซึ่งก็คงต้องอาศัยการศึกษา
ค้นคว้าหาความจริงกันต่อไป
ในการทำสังคายนาครั้งนี้ พระโมคคัลลีบุตรได้แต่งคัมภีร์กถาวัตถุ ซึ่งเป็นคัมภีร์ใน
อภิธัมมปิฎกเพิ่มขึ้นด้วยเป็นเรื่องคำถามคำตอบเกี่ยวกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามีคำถาม
500 คำตอบ 500 และเมื่อทำสังคายนาเสร็จแล้ว พระเจ้าอโศกก็ได้ส่งคณะทูตไปประกาศ
พระพุทธศาสนาในแคว้นและประเทศต่าง ๆ รวมทั้งหมดมี 9 สายด้วยกันคือ
1. พระมัชฌันติกเถระ ไปแคว้นกัศมีร์และคันธาระ อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของ
อินเดีย ซึ่งได้แก่แคว้นแคชเมียร์ในปัจจุบันนี้
2. พระมหาเทวเถระไปมหิสสกมณฑล อยู่ทางทิศใต้ของแม่น้ำโคธาวารี ซึ่งได้แก่ไมซอร์
ในปัจจุบัน (อยู่ทางทิศใต้ของอินเดียติดกับเมืองมัทราส)
3. พระรักขิตเถระ ไปวนวาสีประเทศ อยู่ในเขตกนราเหนือ ภาคตะวันตกเฉียงใต้
4. พระโยนกธัมมรักขิตเถระ ไปปรันตชนบทอยู่ริมฝั่งทะเลอาระเบียนทิศเหนือของ
บอมเบย์
5. พระมหาธัมมรักขิตเถระ ไปที่แคว้นมหาราษฎร์ ภาคตะวันตกไม่ห่างจากบอมเบย์
ในปัจจุบัน
6. พระมหารักขิตเถระ ไปโยนกประเทศได้แก่ เขตแดนแบคเทียในเปอร์เซียปัจจุบัน
7. พระมัชฌิมเถระ ไปหิมวันประเทศได้แก่เนปาล ซึ่งอยู่ตอนเหนือของอินเดีย
8. พระโสณเถระ และพระอุตตรเถระ ไปสุวรรณภูมิ ได้แก่ ไทย พม่า และมอญทุกวันนี้
9. พระมหินทเถระผู้เป็นโอรสพระเจ้าอโศกมหาราชได้นำพระพุทธศาสนาไป
ประดิษฐานที่เกาะสิงหล หรือประเทศศรีลังกาเป็นครั้งแรก
พระพุทธศาสนาในอินเดีย หลังยุค พุ ท ธ ก า ล DOU 77