ธรรมะเพื่อประชา: โทสะและอุปนิสัย : หน้า 44/593

ธรรมะเพื่อประช อัธยาศัย ข อ ง ม นุ ษ ย์ (๒) ๔๓ ด้วยโทสะค่อนข้างมาก มักจะโกรธง่ายและชอบผูกโกรธ บางครั้ง ถ้าควบคุมอารมณ์ไม่อยู่ ก็จะเกิดการกระทบกระทั่งคนอื่นอย่าง รุนแรง หรือกระทบกระเทียบเปรียบเปรยผู้อื่นให้เจ็บใจ บางที ก็ดื้อจนขาดเหตุผล ไม่ค่อยจะยอมใคร ถ้าจะมอบหมายงาน ให้คนประเภทนี้ หากงานไหนเป็นงานใหญ่ที่ต้องใจเย็นๆ ต้องคิด ให้รอบคอบก่อนมอบหมายงาน เพราะจะทําให้งานใหญ่เสียได้ คนที่มีอุปนิสัยโทสจริตนี้ นอกจากจะก่อให้เกิดผลกระทบ ต่องานใหญ่แล้ว สิ่งที่มีผลกระทบโดยตรงคือ ตัวเราเอง ผู้มี โทสจริต หากพลั้งเผลอไปก่อบาปอกุศลต่อผู้ที่มีคุณธรรมมากกว่า เราแล้ว ก็จะเป็นผลร้ายต่อตัวเราเอง *เหมือนนางปัญจปาปา ผู้มีบาป ๕ ประการ เป็นหญิงขี้เหร่ มีอวัยวะทั้ง ๕ ประการ คือ มือ เท้า ปาก ตา และจมูกบิดเบี้ยวน่าเกลียด ที่เป็นเช่นนี้ เพราะในอดีตชาติ พลาดพลั้งไปทำกิริยาที่ไม่สุภาพต่อผู้ทรงศีล เรื่องมีอยู่ว่าวันหนึ่ง พระปัจเจกพุทธเจ้าเสด็จบิณฑบาตดินเหนียว เพื่อจะใช้ฉาบทากุฏิเสนาสนะ บิณฑบาตผ่านมาหลายแห่งก็ยัง ไม่พบดินเหนียว จนกระทั่งผ่านบ้านหญิงสาวคนหนึ่ง ซึ่งกำลัง รวบรวมดินเหนียว เพื่อจะเอาไปใช้งานที่เรือนของตนอยู่พอดี *มก. เล่ม ๖๒ หน้า ๕๔๔