อัธยาศัยของมนุษย์: ความเข้าใจเกี่ยวกับจริตโทสจริต : หน้า 43/593

อัธยาศัย ของมนุษย์ (๒) อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข จริตที่ ๓ คือ โทสจริต คนจริตนี้มีข้อสังเกตที่ง่ายมาก หากเราสังเกตทางอิริยาบถ คนโทสจริตจะเป็นคนที่มีอิริยาบถ ฉับไวไม่นุ่มนวล เวลาเดินก็ลงส้นหนักๆ วางเท้ายกเท้าเร็ว มี อาการที่รีบร้อนเหมือนจะรีบไปการจัดข้าวของก็จะจัดแบบลวกๆ ไม่ประณีต ไม่คำนึงถึงความสวยงาม เอาแค่พอใช้ได้ เวลานอน ก็ล้มตัวลงนอนอย่างรวดเร็ว ถ้าถูกปลุกให้ลุกก็จะผลุนผลันรีบ ลุกขึ้น มีอาการเหมือนคนสะดุ้งตกใจ ถ้าไม่พอใจก็จะแสดง อาการเคร่งเครียด หน้าตาไม่รับแขก ใครมาซักถามอะไรใน ตอนนี้ต้องระวังให้ดี เพราะจะได้รับคำตอบด้วยน้าเสียงที่ไม่รื่นหู เหมือนเอาก้านบัวหลวงแยงเข้าไปในหู หากสังเกตการกระทำ ก็จะพบว่า เวลาทำอะไรจะทำด้วยความรีบร้อน แต่รวดเร็วทันใจ จะทําอะไรท่าทางขึงขังเอาจริงเอาจัง แต่บางครั้งก็สะเพร่าไม่ค่อย ละเอียดลออเท่าที่ควร หากเราสังเกตการบริโภคขบฉัน คนที่มีโทสจริตมักจะ ชอบอาหารที่มีรสจัด เวลาบริโภคก็มักจะทำคำข้าวโตๆ รีบร้อน ในการรับประทาน หากสังเกตทางทัศนะ เวลาพบเห็นสิ่งที่ไม่ ถูกใจ ก็จะแสดงอาการขัดเคืองหงุดหงิดรำคาญ ถ้าหาก ไม่พอใจก็จะแสดงออกอย่างเห็นได้ชัด ความแตกต่างที่เห็นได้ ชัดของคนโทสจริต คือ จะมีสภาวะอารมณ์ของจิตที่ประกอบไป