ข้อความต้นฉบับในหน้า
ธรรมะเพื่อประช
สังเกตคนดีที่ความประพฤติ
๔๐๗
นายจัณฑาลจึงหยุดถามมาณพว่า “ท่านมาจากตระกูล
พราหมณ์ใช่ไหม ถึงได้ระมัดระวังเรื่องตระกูลขนาดนี้” พอ
มาณพตอบว่า “ใช่” คนจัณฑาลก็ถามต่อไปว่า “ท่านจะเป็น
อะไรก็แล้วแต่ ถ้าท่านสามารถตอบปัญหาของฉันได้ ฉันก็จะ
ยอมหลีกทางให้และไม่ยุ่งเกี่ยวกับท่าน แต่ถ้าท่านตอบปัญหา
ของฉันไม่ได้ ก็ขอให้ท่านลอดหว่างขาของฉันก็แล้วกัน” เสตเกตุ-
มาณพเกิดทิฏฐิมานะขึ้นมาจึงตอบตกลง คนจัณฑาลผู้ฉลาดก็
เอ่ยคำถามว่า
“ข้าแต่ท่านมาณพ ธรรมดาว่าทิศมีกี่ทิศ” เสตเกตุ
มาณพยังไม่ทันได้คิดโดยรอบคอบ ตอบทันทีว่า “ทิศนั้นก็มี
เพียงสี่ทิศเท่านั้นแหละ จะมีมากกว่านั้นที่ไหนกัน” แต่ผิดคาด
เพราะจัณฑาลผู้นี้เป็นบัณฑิต คำถามที่ถามไปนั้นเป็นความรู้ที่
ลึกซึ้ง เมื่อเห็นมาณพตอบไม่ถูกจึงพูดว่า “เราไม่ได้ถามท่านถึง
ทิศเหล่านั้น แม้ปัญหาเท่านี้ ท่านก็ยังไม่รู้ถึงความลึกซึ้งของนัยที่ให้
แล้วยังรังเกียจลมที่พัดผ่านตัวของเราอีก” ว่าแล้วก็จับมาณพ
นั้นโน้มลงมาลอดหว่างขาของตัวเอง เหล่ามาณพทั้งหลายได้รับ
ความอับอาย จึงกลับมาเล่าเหตุการณ์ทั้งหมดให้อาจารย์ทิศา
ปาโมกข์ฟัง
อาจารย์ได้ฟังดังนั้น รู้ทันทีว่า ลูกศิษย์ตนภูมิรู้ยังไม่ถึง