ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อภิปรายความสัมพันธ์ เล่ม ๒ - หน้าที่ 72
ที่พึงวิเคราะห์ เพราะว่าวไว้หลังเหมือนบทปลอง ท่านบัญญัติเชื่อเรียกคำวิเคราะห์ว่า สัญญา เรียกคำที่พึงวิเคราะห์ว่า สัญญา (ชื่อวา) มีความเท่ากันวิริยะ-วิริยะ ต่างกันแต่วิธีเรียงและชื่อทับบัญญัติขึ้น เรียกเท่านั้น ชื่อนี้ นำบัญญัติขึ้นอนุโลม สัญญา-สัญญา ที่เรียกในโยบาย ที่เรียกในโยบาย แต่สัญญา-สัญญา ที่เรียกในโยบาย คือสัญญาวิสสรยะ- สัญญาวิสสะณะ ซึ่งแสดงในหนาหลังแล้ว ส่วนที่บัญญัติเรียกว่า สัญญา- สัญญา ในบทนี้ ในโยบายไม่ได้เรียก เช่นเดียวกับไม่ค่อย ได้เรียกวิริยะ-วิริยะ เรียกตามสัมพันธโดยปกติเป็นพื้น ที่บัญญัติ เรียกซ้อนลงไปอีก กับสัมพันธตามปกติเป็นรายละเอียด อ. ใน 'อรรถกถาปิโลกิตตรวัตร (เรื่องที่ ๑๑๖) ว่าอรรถา ปิโลก ตุลโล โหติ โกวิท ส จุติ วิชิต ในด้านนี้ โกวิท-เทวา โลคสุึมิ วิชิต ในด้วยอย่างนี้ โกวิท-เทวา โลคสุึมิ วิชิต ยกมาจากคาถาทั้งบท ความในบทคาถานี้มีเท่า กับ ฐูลโล เพราะมโนอคณ (โกจินา...วิวิชิต) ก็เท่ากับหา ได้ยาก ( ฐูลโล) หรือหาได้ยากก็ท้า กับมีน้อย ในที่นี้ เรียง ฐูลโล ไว้หน้า ความท่อน ที่มาจากคาถา บัญญัติเรียกว่า สัญญา (เติม โหติ เพื่อมิให้รูปเสมอกัน) และเรียงความท่อน ที่มาในกถาว่า สัญญา (ชื่อวา), บทหรือความท่อน ที่มาจากคาถา ต้องเป็นสัญญาเสมอ
อธิบาย : [๑] คำว่า วิริยะ ในทางไวยากรณ์หมายถึง วิริยะหัสพท์ เหมือนอย่าง สยามภู ตั้งวิเคราะห์ว่า สยาม ภาวดี สยามภู สยาม ภาวดี เป็นบทวิเคราะห์ สยามภู เป็นบทปลาย นี้วิชระที่ทาง ไวยากรณ์ แต่ในที่นี้ สัญญาเป็นคำวิเคราะห์ทางความมุ่งหวังระหัสพท์ คือมุ่งอภิปรายความของบทสัญญา อ. อิทธิ โปรตุโกะ ทูลโล ฯลฯ (โทอิ)`