คำอธิบายความสัมพันธ์ในนิยาย : หน้า 117/228

ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม 2 - หน้าที่ 116 ข้อประกอบ ๑. นิยายตามที่กล่าวในข้อนั้น มีข้อควรอธิบายชี้แจงประกอบ กับทั้งมือเล็กอ่อนบางประกอบด้วยนิบาต อันควรกล่าวประกอบไว้ ต่อไปนี้ :- (๑) นิยายตนอกแบบที่สงเคราะห์เข้าในหมดตามแบบนั้น บางนิยายมีที่ใช้อยางมาก บางนิยายใช้มากในบางอรุณ แม่ในบางอรุณใช้น้อย เช่น: หนุน ใช้ในอรรถโยษนาโดยมาก ใช้ในอรรถภาวะ-รมภะน้อย ตัวอย่างที่เห็นว่าเป็นวาทาธัมะ: อถ น สต ฏา "หนุน กู้โต นุดัว มหาจตุลิ ทิวา ทิวาสติ เปรมศรี อตาปิ, [อนุสรปรีส. ๓/๓๙] ลำดับนั้น พระศาสตราสักก์ พระราชนั่นก่อนว่าว่า 'คุ่ก่อนมหาพิศวร ก็พระองค์ดีจาก ที่ไหนหนอ ในเวลายั่น ว.' ในเบื้องแสดงไว้ในหมวดที่ใชมาก นักเรียนใช้บอกตามแบบอย่างเดียวก็พอ. (๒) นิยายหลายศัพท์รวมกัน แสดงอรรถเดียว มีเป็น อนุปก ตรงกับคำที่ท่านเรียกว่า นิยายสนุกฯ ประชุมแห่งนิยายน์ หรือ อนิยายปนปาด 'นิยายที่ไม่แยกกัน' (ดังเรียก อถา ในอรรถอปรัย). โยชนา อภิ. ๑/๕๐, ๑/๕๕]. นิยายพวกนี้ พึงรวมเรียกชื่อเดียว เพราะถึงมีหลายศัพท์ก็รวมกันแสดงอรรถเดียว เช่น อถา (ถา+วา) วิบัติละ นิ (น+หิ) ปฏิสุข.