บทสัพพนามในอรรถบิเศษ : หน้า 36/228

ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม ๒ - หน้า ๓๕ บทสัพพนาม ๕. บทสัพพนามที่ใช้ในอรรถบิเศษ คือ :- ทิรยปรามาส บทว่ ย่อมีในวิเศษในพากย์ โดยปกติวงไว้นำหน้า พากย์ ทำพากย์นั้นทั้งพากย์ให้มีความสัมพันธ์ เป็นประธานโดยเป็นโยคของ ด ศพทในอีกพากย์หนึ่ง เรียกว่า ทิรยปรามาส บ้าง ทิรยปรามโล บ้าง ทิรยปรามโส บ้าง อุ:- อิธ โธ ติ ภิกขวา โลเกก ย์ ตุมห เอว สวาจุผาต ชมมิวนเย ปทพิชิตา สมานา ขมา ขญวญฺญา โสตรจ บทว่า ยุสมา ซึ่งมีลักษณะเช่นนั้น ท่านเรียกว่ายิรย- ปรามาสนี้ บทว่า ยฺติ ท่านก็เรียก บ้าง แต่มีหมาย ฯ อธิบาย : [๑] ยฺติ ยิรยปรามาสนี้สังเกตได้ง่าย เพราะเรือง ไว้หน้าพากย์ และไม่เป็นวิเศษนะของนามบอกให้บอกนั้น แต่เป็นวิเศษนะ ของพากย์ทั้งหมด จับตั้งแต่ต้นจนถึงภาคย์ในพากย์ทีเดียว จึงเรียกว่า กิริยาปรามาส ตัวอธิบายคำหรืออับบ้องถึงกิริยา กิริยาปรามาสนี้ คล้ายกิริยาวิเศษนะ แต่ต่างกัน: กิริยาวิเศษนะ เป็นวิเศษของเฉพาะ กิริยา เช่น สุข เสติ สุข แต่งเฉพาะกิริยาว่าเป็นสุข ส่วน กิริยาปรามาสะ เป็นวิเศษของพากย์ทั้งพากย์ ไม่เฉพาะกิริยา แต่ พากย์ยังปวง ย่อมมีกิริยาในพากย์ จึงงี้ชื่อกว่า กิริยาปรามาส (ในพากย์) เป็นน ที่ตั้งว่า กิริยาปรามาส และทำพากย์นั้นทั้งพากย์ให้มีความสัมพันธ์ เป็น