ธรรมะเพื่อประช : หน้า 126/589

ธรรมะเพื่อประช เจริญ สังฆานุสติ ๑๒๕ และแก่นแท้ของพระธรรมว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร จะเข้าถึงได้ อย่างไร การทำความเข้าใจ และส่งใจถึงพระสงฆ์หรือสังฆ รัตนะนั้นก็ไม่ยาก อย่างเช่นเราสวดมนต์ทำวัตรเช้า-เย็น เริ่มต้นว่า โย โส สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสังโฆ สาวกของผู้มีพระภาคเจ้าเป็น ผู้ปฏิบัติดี ถ้าว่าเนื้อหนังของสังฆรัตนะแล้ว ท่านหมายเอาลึก เข้าไปอีก คือธรรมกายในธรรมกายนั่นแหละ จึงจะเป็นสังฆ รัตนะอย่างแท้จริง คือ พระสงฆ์ที่เราหมายเอาถึงเป็นองค์ สุดท้ายของพระรัตนตรัย *เมื่อสังฆรัตนะเกิดขึ้นอย่างนี้แล้ว ก็มีคุณนามเกิดขึ้นมา เกิดขึ้นมาเป็นเนมิตกนาม เกิดขึ้นมาตามลำดับ ว่าเมื่อถึงกาย ธรรมอย่างนี้แล้ว จะต้องเป็นผู้ปฏิบัติดี ประพฤติถูกตามทำนอง คลองธรรม ตามคําสั่งสอนของพระพุทธเจ้า อย่างนั้นจึงจะชื่อว่า สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ เป็นสาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า คราวนี้คำว่า สาวก หมายความว่า ผู้ฟัง ฟังธรรม ฟังคำสั่งสอน ของพระพุทธเจ้า และนำกลับไปพิจารณาไตร่ตรองตาม เมื่อไตร่ตรองพิจารณาธรรมที่พระองค์ทรงแสดงบ่อยๆ ฟังบ่อยๆ พิจารณาบ่อยๆ หมั่นประพฤติปฏิบัติหนักเข้าก็รู้เองเห็นเอง *มรดกธรรม (พระมงคลเทพมุนี สด จนฺทสโร)