ธรรมะเพื่อประชา: ปัญหาจอมเทพ : หน้า 419/589

ธรรมะเพื่อประชา สัก ก ปั ญ ห สู ต ร ต อ น ที่ ๓ (ปัญหาจอมเทพ) ៤១៨ ท้าวสักกะทูลถามต่อว่า “แล้วอารมณ์อันเป็นที่รัก และ ไม่เป็นที่รัก มีอะไรเป็นเค้ามูล เป็นเครื่องก่อให้เกิด เป็นเหตุเกิด เป็นแดนเกิด เมื่ออะไรยังมีอยู่ อารมณ์อันเป็นที่รัก และไม่เป็น ที่รักจึงมี เมื่ออะไรไม่มีอยู่ อารมณ์อันเป็นที่รัก และไม่เป็นที่รัก จึงไม่มี พระเจ้าข้า” พระศาสดาตรัสตอบว่า “อารมณ์อันเป็นที่รัก และไม่ เป็นที่รัก มีฉันทะเป็นเค้ามูล เป็นเครื่องก่อเกิด เป็นเหตุเกิด และเป็นแดนเกิด หากฉันทะยังมี อารมณ์นั้นย่อมมี เมื่อไม่มีฉันทะ อารมณ์นั้นก็ไม่มี” ท้าวสักกะทูลต่อไปว่า “ข้าแต่พระผู้มี พระภาคเจ้า แล้วฉันทะความพอใจ มีอะไรเป็นเค้ามูล เป็น เครื่องก่อเกิด เป็นเหตุเกิด เป็นแดนเกิด เมื่ออะไรยังมีอยู่ ฉันทะจึงมี เมื่ออะไรไม่มี ฉันทะจึงไม่มี พระเจ้าข้า” พระศาสดาตรัสตอบว่า “ฉันทะมีวิตกความตรึกเป็นเค้ามูล เป็นเครื่องก่อเกิด เป็นเหตุเกิด เป็นแดนเกิด เมื่อวิตกยังมีอยู่ ฉันทะย่อมมี เมื่อไม่มี ฉันทะย่อมไม่มี” ท้าวสักกะถามต่อว่า “แล้ววิตกล่ะพระเจ้าข้า มีอะไร เป็นเค้ามูล เป็นเครื่องก่อเกิด เป็นเหตุเกิด เป็นแดนเกิด เมื่อ อะไรยังมีอยู่ วิตกจึงมี เมื่ออะไรไม่มี วิตกจึงไม่มี พระศาสดาตรัสตอบว่า “ดูก่อนท้าววาสวะ วิตกมีส่วน