จักษุของพระพุทธเจ้า : หน้า 434/589

ธรระพี ประช จักษุของพระพุทธเจ้า ဇကာ เพราะฉะนั้น พระตถาคตจึงชื่อว่า ผู้มีสมันตจักษุ พระพุทธเจ้าได้ชื่อว่า เป็นโลกวิทู คือ รู้แจ้งโลกทั้งสาม ตั้งแต่กามภพ รูปภพ อรูปภพ นิพพาน ภพสาม โลกันตร์ แสนโกฏิจักรวาล อนันตจักรวาล ทรงแทงตลอดหมด เพราะ พระองค์ทรงมีการเห็นที่วิเศษ สัพพัญญุตญาณที่พระองค์ทรง บรรลุตั้งแต่ครั้งอยู่ใต้ควงไม้พระศรีมหาโพธิ์นั้น ทำให้ไม่มีอะไรที่ จะมาปิดบัง เห็น จำ คิด รู้ ของพระองค์ได้ ทรงแจ่มแจ้งหมด อยากรู้ เรื่องอะไรก็รู้ได้หมด เพราะพระองค์ทรงมีจักขุ ๕ อย่าง *การเห็นมีอยู่ ๕ อย่างด้วยกัน คือ เห็นด้วยตาเนื้อ เรียกว่า มังสจักขุ เป็นการเห็นแค่ข้างหน้า ข้างหลังไม่เห็น เวลาอยาก เห็นข้างหลังก็ต้องหันหลัง หรือเอี้ยวตัวมอง ถึงจะเห็นสิ่งที่ อยากเห็น ถึงกระนั้นก็เห็นไม่ได้ไกล เห็นด้วยตาทิพย์ เรียกว่า ทิพพจักขุ มองได้กว้างไกลขึ้น ละเอียดขึ้น มองทะลุสิ่งต่างๆ ได้ตามต้องการ เหมือนชาวสวรรค์ที่สามารถมองเห็นสิ่งต่างๆ ได้ด้วยตาทิพย์ การเห็นได้รอบตัว เรียกว่า สมันตจักขุ คือ รู้ได้รอบตัว เห็นได้รอบตัว จะมองอะไรก็ดูที่ตรงกลางที่เดียว ไม่ต้องเหลียว *มก. ว่าด้วยจักษุ ๕ เล่ม 55 หน้า ๒๙๘