พระพุทธองค์และพญานาคนัมมทา : หน้า 339/589

ธรรมะเพื่อประชา รอยพระบาท ริมฝั่งนัมมทานที ๓๓๘ จากนั้นได้สมาทานองค์อุโบสถ พระพุทธองค์ทรงประทับอยู่ใน ทีนั้น ๗ ราตรี เพื่อทรงแสดงธรรม และอนุเคราะห์มหาชน ให้เป็นสัมมาทิฏฐิบุคคลที่สมบูรณ์ ทำให้ผู้มีบุญได้บรรลุธรรมา ภิสมัยกันมากมาย หลังจากนั้นพระพุทธองค์ได้เสด็จไปที่ฝั่ง แม่น้ำนัมมทา ซึ่งมีพญานาคนัมมทา อาศัยอยู่ใต้บาดาล เมื่อพญานาคราชรู้การเสด็จมาของพระบรมศาสดา ก็ปีติยินดีรีบแปลงร่างเป็นมาณพหนุ่ม สวมใส่อาภรณ์งดงาม ประดุจเทพบุตรบนสวรรค์ มาทำการต้อนรับพระพุทธองค์ และนำเสด็จเข้าสู่นาคพิภพ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรม โปรดพญานาค และเหล่านาคบริวาร ให้รักษาอุโบสถศีล และให้ยึดพระรัตนตรัยเป็นสรณะ จากนั้นพระพุทธองค์เตรียม จะเสด็จออกจากนาคพิภพ พญานาคทูลอ้อนวอนว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอพระองค์จงประทานสิ่งที่ควร สละแก่ข้าพระองค์สักอย่างด้วยเถิด สิ่งที่พระองค์ทรงมอบให้ จะได้เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของข้าพระองค์ทั้งหลาย" พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอธิษฐานจิตพลางแสดงเจดีย์ คือ รอยพระบาทไว้ ณ ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทา ซึ่งตามปกติของ พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ทรงมีพระฉวีวรรณละเอียด สถานที่ที่ ทรงเหยียบย่ำไป เป็นเหมือนสถานที่ที่รองรับปุยนุ่น รอยพระบาท