อิทธิฤทธิ์ของพระพุทธเจ้าในการมองเห็น : หน้า 436/589

୭ ธรระพี ประช จักษุของพระพุทธเจ้า ๔๓๕ พระผู้มีพระภาคเจ้ามีพระมังสจักขุเป็นปกติทรงเห็นตลอด ๑ โยชน์โดยรอบทั้งกลางวันและกลางคืน แม้จะมีความมืด ประกอบด้วยองค์ ๔ คือ พระอาทิตย์อัสดงคตไป วันอุโบสถมีใน กาฬปักษ์คือเป็นคืนเดือนมืด แนวป่าทึบ และในคราวอกาลเมฆ ใหญ่ตั้งขึ้น ถึงอย่างนั้น พระพุทธองค์ก็ทรงเห็นตลอด ๑ โยชน์ โดยรอบตามปกติ ที่ลุ่มก็ดี บานประตูก็ดี กำแพง ภูเขา กอไม้ เถาวัลย์ ไม่สามารถบดบังการเห็นรูปของพระองค์ได้ พระองค์ทรงเห็นได้ขนาดที่ว่า หากมีคนเอาเมล็ดงา เมล็ดหนึ่งทําเป็นเครื่องหมายใส่ลงในเกวียนที่บรรทุกงา พระพุทธองค์ก็สามารถมองเห็นเมล็ดงาที่ทําเครื่องหมายนั้นได้ ด้วยพระมังสจักขุ นี่เป็นเพราะว่าพระพุทธองค์ได้สั่งสมบุญที่ เกี่ยวกับดวงตา เช่น การถวายประทีปโคมไฟเพื่อบูชาพระรัตนตรัย เป็นต้น ส่วนการเห็นด้วยทิพพจักขุของพระพุทธเจ้า ทรงเห็นหมู่ สัตว์ที่กำลังจุติ กำลังอุบัติ เห็นหมู่สัตว์ที่เลว ประณีต มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณงาม ได้ดี ตกยาก ทรงเห็นด้วยทิพพจักขุอันบริสุทธิ์ ล่วงจักษุของมนุษย์ ทรงรู้ว่าสัตว์เหล่านี้ประกอบด้วยกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ติเตียนพระอริยเจ้า เป็นมิจฉาทิฏฐิ เมื่อ ตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ส่วนสัตว์เหล่านี้ ประกอบด้วยกายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต ไม่ติเตียนพระอริยเจ้า