ความเพียรในธรรมะของพระโพธิสัตว์ : หน้า 29/174

ประโยค - มังกัดถาที่นี้แปล เล่ม ๕ หน้า ๒๙ เมื่อปรารนา สัพพัญญุตญาณ จึงได้ทำความเพียรในเวลาเป็นพระ โพธิสัตว์." ความเพียรนั้น อันพระผู้มีพระภาคนี้ทรงกระทำแล้วโดย วิธีใจ เมื่อจะทรงแสดงวิชันในบรรนี้ จึงตรัสว่า กาม ๗ โอ เป็น อนุ. บรรดาบทเหล่านี้ ด้วยบทว่า ยนุตินี้ พระผู้มีพระภาคทรง แสดงคุณชาตทุกอย่างที่จะพึงบรรลุได้ ในบว่า ปูเรสตถา มน เป็นต้น พระผู้มีพระภาคตรัสแสดงร่งแรงคืออัญญา ความเพียรคืออัญญา และความ บากบั่นคือญาณของบรุษ ความหยุด คือการพัก ได้แก่ความไม่วนน วาย ความอ่อนโยน อธิษฐานว่า ความระงับเสีย ชื่อว่า สุตขา ชื่อว่าการตั้งความเพียร อันประกอบด้วยองค์ ๕ พระผู้มีพระภาคนี้ ตรัสแล้วด้วยคำมีประมาณเท่าใด ในการตั้งความเพรียรนี้ พึงทราบ องค์ ๕ เหล่านี้ คือ คำว่า กาม ๗ โอ เป็นองค์ ๑ คำว่า หารจ ๑ เป็นองค์ ๑ คำว่า อุจจ ๑ เป็นองค์ ๑ คำว่า มัชฌิม ๑ เป็นองค์ ๑. คำเป็นต้นว่า ปูเรสตถา มน เป็นชื่อของความเพียรนั้นมีประมาณยิ่ง. ความเพียรนี้ประกอบด้วยองค์ ๕ มีน้อยก่อน อันพระผู้มีพระภาค ทรงตั้งไว้แล้วอย่างนี้ พึงทราบว่า ชื่อว่าการตั้งความเพรียรประกอบ ด้วยองค์ ๕ ด้วยประกะนะนี้ ปฏิปาเป็นที่ตั้งแห่งคุณเป็นเหตุความ แห่งผลของพระองค์ ณ โพธิบัลล์ก พระผู้มีพระภาคตรัสด้วยคำมี ประมาณเท่าใด บัดนี้ พระองค์ตรัสคำว่า " ตุตส มยูฬ ภิกขวา" เป็นต้น เพื่อจะตรัสสอบถามพระองค์ทรงได้รับเพียงด้วยปฏิปานั้น บรรดาบทเหล่านี้ บทว่า อุปมาเทิรดก ความว่า ปัญญาเครื่อง ตรัสรู้ อันธารบรรลุด้วยความไม่ประมาณ กล่าวคือความไม่อยูปุราคาจาก