พระเจ้ามังคละราชในวรรณคดีอรูปชาดก : หน้า 121/174

ประโยค ๓ มัณลักษณ์เป็นแปล เล่ม ๕ หน้า ๑๒๑ เรื่องชนะคน มาในวรรณคดีอรูปชาดก ในปฐมวรรค ปัญจุปนาถ [เรื่องพระเจ้ามังคละราช] [๕๗๕] ในอดีตกาล พระเจ้ามังคละราช พระเจ้าแผ่นดินแห่งกรุงสาวัตตี ซึ่งราชสมบัติในพระนครพาราณสีได้แล้ว โปรดให้จำอองพระเจ้ามังคละราชด้วยตรวนแล้ว ให้ขึ้นในเรือนจำ พระเจ้ามังคละราชไม่ทรงเศร้าโศกถึงราชสมบัติที่เสียดไปแล้ว ทรงพิจารณาถึงยังปัญญาให้เกิดแล้ว ประทับนั่งโดยสังข์ในอากาศ พระเจ้ามังคละราช เกิดความรู้สึกร้อนขึ้นในพระสิริระ เสด็จลุกขึ้นไปสู่สำนักของพระเจ้ามังคละราชนั้น ทรงทอดพระเนตรพระพักต์ของพระเจ้ามังคละราช มีริศรใสดั่งจันทร์ทองคำและดอกบัว จึงรำพึงเหตุที่ไม่ทรงเศร้าโศกว่า ทั่วเธอ เมื่อจะตรัสแก้พระเจ้า ก็ทรงนั้น ได้ตรัสถามเหล่านี้ในยังกราชชาดก ในปัญจุปนาถ นั้นแล้วว่า "ความโศก นำสิ่งที่ว่างเปล่าไปแล้วมาไม่ได้ ไม่นำมาซึ่งความสุขที่ยังไม่มาถึง พระเจ้า ยังกราช เพราะเหตุนี้ นมอันนี้จึงไม่เศร้า- โศก เพราะในความโศกไม่มีเพื่อนสองคน โศก ย่อมเป็นผู้ผอมเหลือง(เปล่า) และรึกา คนโศกก็ไม่ชอบใจ เมื่อบุคคลผู้อื่นความโศก ๑. ชาตกุฎุกถา ๔/๔๓๐ ๒. ชาตกุฎุกถา ๔/๔๕๙