ความสำคัญของอภิญญาในอินทรีย์ : หน้า 5/174

ประโยค - มงคลคติท่านนี้แปล เล่ม ๕ หน้า ที่ ๕ อังคุตตรนิทาน พระผู้มีพระภาคจึงตรัสว่า "ภิญญุหลาย หลักญุ ชื่อว่า เป็นผู้มีวารอันคุ้มครองแล้วในอินทรีย์ทั้งหลายอย่างไร ? ภิกษุ ทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินนี้ที่มนุษย์แคว้นตามแล้ว เป็นผู้ไม่ถือโดย นิมิ ( คือรวดมือ ) เป็นผู้ถือโดยอุณุชนะ ( คือแยกถือ ) องค์ธรรมทั้งหลายอันลามภ คืออภิญญาและโฒนัส พึงชำไปตาม ( ครอบงำ ) บุคคลผู้ไม่สำรวมอินทรีย์คืออภิญญาอยู่ เพราะการไม่สำรว อินทรีย์คืออภิญญาเป็นเหตุ ย่อมปฏิบัติเพื่อสำรว อินทรีย์คืออภิญญา องค์ญูฟังเสียงด้วยยู ๆ ๆ ๆ ๆ สุดกลิ่นด้วยอมุ ๆ ๆ ล้มรสด้วยลิ้น ๆ ๆ ถูกต้องโพธิพระพุทธด้วยยาน ๆ ๆ รัฐธรรมรมณ์ ด้วยไปแล้ว เป็นผู้ไม่ถือโดยนิมิ ๆ ๆ ย่อมถึงความสำรวใน อินทรีย์คือใจ ภิกษุทั้งหลาย องนี้และ ภิกษุ เป็นผู้ซึ่งอาววีวร อันสำรวแล้ว ในอินทรีย์ทั้งหลาย." บลืออิประนีตสูตร ขบ. [๔๕๔] อรรถกถาติิกนบุตร อังคุตตรนิทานว่า "สองงาวว่า อินทรีย์สุข คุณฤทวโร ความว่า เป็นผู้มีวารอันคุ้มครองแล้วใน อินทรีย์ทั้งหลายมีใจเป็นที่ ๓." อรรถกถาทุกนิบาตในอดีตตรว่า "บทว่า องุตตุวโร คือ ผู้มีการอันไม่ปิดแล้ว เพื่อแจงคำถามว่า "ก็ภิญญุเป็นผู้มีวาร อันไม่คุ้มครองแล้วในธรรมอะไร ? พระผู้พระภาค จึงตรัสว่า "ใน