ความเศร้าโศกในธรรมะ : หน้า 123/174

ประโยค๖ - มังคล็ดที่เป็นเปล เล่ม ๕ หน้า ๑๒๓ พระเจ้าตราธนัน แม้ผู้อื่นทุกธรรมถูกต้องแล้ว ไม่ทรงเศร้าโศก ย่อมยังมานให้เกิดได้ ด้วยประการดังนี้ เรื่องพระเจ้าตราธาน จบ. แม้เรื่องที่สายแล้ว บันเทิดควรตรวจดูในตกโรคชาดก ในทุกอวรรค์ จุตุกนิบาท (และ) ในอนุโสชาดก ในตกวรรค์ จุตุกนิบาทนั้นแล. [๕๘๐] อีกอย่างหนึ่ง ธรรมาภูชุน ย่อมไม่อาจเพื่อจะเป็นผู้ไม่เศร้าโศกในกาลทุกเมื่อได้เลย เพราะเหตุนี้ บุคคลผู้อื่นโลกธรรมอันเป็นเหตุแห่งความโศกถูกต้องแล้ว ถึงเมื่อต้นจะเศร้าโศกภายหลังควรบรรเทาความโศกนั้น ด้วยจิตมีธรรมเป็นต้น เพราะเมื่อกระทำอย่างนี้ ย่อมได้สุข ก็ในข้อนี้ มีเรื่องพระมาดามคำในคนหนึ่งเป็นต้น เป็นอุทาหรณ์ [เรื่องพราหมณ์คนใดคนหนึ่ง] ได้นิยมาว่า พราหมณ์คนหนึ่ง ชาวกรมสุวดี ท่านใกล้ฝั่งแม่น้ำอิรวดี เมื่อข้างล่างลำแล้ว ทำความตกลงใจว่า"พรุ่งนี้แหละเราจักเกี่ยว ดังนี้แล้ว กินอนเสีย." ก็ในคืนนั้น ฝนลูกเห็บ ตกเหนือแม่น้ำอิรวดี. ห้วงน้ำใหญ่ พัดเอาข้าวกล้างทั่งหมดไปสู่ทะเล ไม่ให้เหลือไว้แม้เพียงทะนีเดียว เมื่อห้วงน้ำลดแล้ว พราหมณ์เห็นความพินาศแห่งข้าวกล้า ถูกความ