มงคลิตก เล่ม ๕: ธรรมและความสุข : หน้า 93/174

ประโยค๕ - มงคลิตกนี้เป็นแปล เล่ม ๕ หน้า ๙๓ ธรรมเป็นเครื่องอยู่เป็นสุขในภูมิจรรมนั้น [๕๕๕] ด้วยคาถานี่ พระผู้มีพระภาค ตรัสองค์๔ ประการ คือ ตนะ พรหมวรรณ์ ความเห็นอริยสัจ การทำพระนิพพานให้แจ้ง ด้วยประกาศนี้ ก็ในคาถานี้ ๓ บาทข้างต้น มีอธิบายว่า ๕ จริงอยู่ พระมหา จริย ศัพท์ ประกอบด้วยบูชาอภิวาติดี เอกวะ มินิทิตเป็นที่สุดแท้ ย่อมปรากฏในคำหลายว่า 'กิสมต วติ คิยมปา พระมหาอริยะ' อะไรเป็นวัตรของท่าน ? องค์ อะไรเป็นพรหมวรรย์ของท่าน ?, ว่า ' ตฺ เม วติ ทมมวณ พระมหาอริยะ วุฒติ' (ผู้มีอายุ ท่านย่อมอยู่พระมหาวรรณ์ ในพระผู้มีพระภาค ของพวกเราหรือ ?) เพราะฉะนั้น บาลว่า 'ตฺโป จ พระมหาอริยะจูป' ดังนี้แหละ ถืถูกุ... แต่ฉายยึดอันนี้ว่าสว่า 'พรหมวรรย์' ดังนั้นเลย ถูกๆ, แต่อาจารย์ยึดอันนี้ว่ากว่า 'พระมหาอริยะ.' ก็นั้นหา ถูกไม่. อาจารย์แม้บางคน เมื่อคนควรอวตวว่า 'บุณู อนุตตอ, รูป อนุตต,' (แต่) เห็นบาลีมี อา อักษรหายไปว่า 'รูป' ยงมินทิน พิจกานาโดยองค์แท้เลย ก็เพิ่มนิคติลงไป ด้วยอำนาจคล่องปากว่า 'รูป อนุตฺ' จิงสวดว่า 'รูป อนุตฺตา' และผู้สวดตามอารมณ์นั้น ก็สวดอย่างนั้นเหมือนกัน แม้คำนั้นก็ไม่ถูก. แม้ในคาถานี้ นี้ก็อย่าง นั้น อาจรยบ้างคน เห็นบาลีมีมิคีหิตหายไปว่า 'พรหมจรรย์' ยัง