การเศร้าโศกและความไร้ประโยชน์ของการย้อนคืน : หน้า 119/174

ประโยค ๕๖- มังคลัตถิตีเป็นแปล เล่ม ๕ หน้า ๑๑๙ [ แก้วรรณ์ ] บรรดาทเหละนั้น บทว่า ทารโ อธิบายว่า เด็กอ่อนไม่รู้จักสิ่งที่ควรและไม่ควร สิ่งที่ควรได้และไม่ควรได้ นั่งบนคอตาของมรรคาเห็นพระจันทร์เพ็ญ ซึ่งโคจรอยู่ทางจาก้อม ย่อมร้องไหร่ไว้ว่า "แม่แม่ จงให้พระจันทร์แก้มัน แม่ จงให้พระจันทร์แก้มัน" บาทความว่า เอว สมุทมมอ ตีมว่า การเศร้าโศกเนื่อง ๆ ของบุคคลที่ตามสร้างโศกถึงบุคคลผู้ละไปแล้ว ทำกาลกิริยาแล้วนั้น ยอมสำเร็จผลเหมือนจะนั่นแล ความเศร้าโศกนั้นกลับไร้ประโยชน์ ยิงกว่าการร้องให้เพราะอยากได้พระจันทร์ของเด็กนั่นเสียอีก เพราะเหตุไร ? เพราะท่านนั้นเศร้าโศก (เพื่อจะได้) พระจันทร์อันมิอยู่แต่ผิวของหน่อตันตายไปแล้ว ไม่มีอยู่ ณ ที่นั้น ฝ่ายทาสี กราบทูลว่า [๕๓๗] "ขันแตหมด หม้อน้ำที่แตกแล้วจะกลับประสานให้ติดกันดั่งเดิมไม่ได้ฉะนั้น; ข้อที่บุคคลสร้างโศกถึงผู้อื่นกลังไปแล้ว ก็มีอุปม2 ฉันนั้นเหมือนกัน บุตรของนายของหม้อของฉันนั้น เมื่อพวกญาติประชมกันเผาอยู่ ย่อมไม่รู้สึกถึงความคาระวะ ของพวกญาติ เพราะเหตุนี้ หม่อนั้นจึงไม่เศร้โศกถึงท่าน ๆ นั้นไปสู่ดวงของท่านแล้ว."