การศึกษาโยคะในทางธรรม : หน้า 146/174

1569 ผิวากสมุตรนัวว่า "บทว ไหนเชฑูติ ความว่า ย่อมประกอบ คือ เชื่อมกรรมไว้ด้วยวิภาค เชื่อมภาพเป็นต้นไว้ด้วยภาพ อื่นเป็นต้น เชื่อมสัตว์ไว้ด้วยทุกตัว โยธะ ด้วยอรรถตามที่กล่าวแล้วนั้นด้วย เป็นนาม ด้วยอรรถว่าใคร่ด้วย เพราะฉะนั้น ชื่อว่ากามโยคะ เพื่อจะแสดงว่า ความคิดอยู่ในภาพ ชื่อว่า ภโยคะ ท่านจึงกล่าว คำเป็นต้นว่า รุปปรกษะ ในโยคะ ว่า โยคะระก ได้แก่ ความคิดอยู่ในอุปปติ ดำทางหลาย ที่ ๒ ได้แก่ ความคิดอยู่ในกรรมภาพ ทั้งหลาย ที่ ๓ ได้แก่ ความที่สรรค์ด้วยภวิฤธี ท่านเรียกว่า โยคะ ด้วยอรรถว่า เป็นเครื่องประกอบไว้ เหมือนอย่างเรียกว่า รากะ ด้วยอรรถว่า เป็นเครื่องคิด นะนั้น คำว่า อ ตุส สุตถุ อนุญาต นี้ ท่านอธิษฐัตตันตนับนกล่าว ไว้แล้ว เพราะฉนั้น เป็นสุตตันตี้สังวรถนา ด้วยประกจะแนี้ อีกอย่างหนึ่ง คำนี้ ท่านกล่าวไว้แล้ว เพราะความที่สภาว ( วิชฺช) มีความไม่รู้ อันเป็นเบื้องต้นและที่สุดเป็นต้น เป็นธรรมหยั่งลงใน ภายในคำนั้น ( คือรวมลงในคำว่า ความไม่รู้ในชั้น ๔ )" [เพิ่มเติม: บรรดาโยคะ ๕ นั้น คำที่พึงกล่าวในกามโยคะและอธิษฐานโยคะ เป็นอันว่าข้าเจ้า equivาว่าไว้แล้วเทียวน แลในโลคะและโมคะ ส่วนคำที่พึงกล่าวในกิญฺฉโยคะ ก็ได้กล่าวแล้วในอธิษฐานใน หนหลัง อีกอย่างหนึ่ง ฝูด ยอมนะทิภูมิคะได้แม้ด้วยสามารถ ตังคปลาน จิตของผู้นั้น ยอมนิ จิดเกยมแม้นชื่อว่า เป็นมงคล ในอัฐา จิตเกยมเป็นมงคลนั้น มีเรื่องว่าต่อไปนี้