การไม่สำรวมอินทรีย์และผลกระทบ : หน้า 9/174

ประโยค - มังคลัตถทีนี้แปล เล่ม ๔ หน้า ๙ ว่า "เพราะเหตุแห่งการไม่สำรวมอินทรีย์คืออัญชะได" แล้วกล่าวอีกว่า "เพื่อประโยชน์แก่การปิดอินทรีย์คืออัญชะนั้น" ด้วยบรรประคูอศสัด ไม่กว่าว่า "เพื่อประโยชน์แก่การปิดอัศจรรย์" คำว่า เพื่อประโยชน์ แก่การปิดอินทรีย์คืออัญชะนั้นด้วยบรรประคูอศสัดนี้นั้น ท่านกล่าวไว้ ก็เพราะทำอธิบายว่า "ความซ่านไปแห่งอิทธิมาเป็นต้น ที่พระผู้มี พระภาค ทรงแสดงเพราะเหตุแห่งการไม่สำรวมอินทรีย์คืออัญชะ ทรง แสดงว่า เป็นไปเพราะเหตุแห่งอินทรีย์อัญชะคับอัญชะนั้น ไม่สำรวมแล้ว เท่านั้น." ด้วยว่า อินทรีย์คืออัญชะ เป็นเหตุแห่งความซ่านไปแห่งอิทธิมา เป็นต้น อันเป็นไปในอัญญวิภาวะ เหมือนอินทรีย์คืออัญชะที่เป็นเหตุแห่ง วิญญาณอันอาศัยอธิษฐานจะนะนั้นนะนั่น. เมื่อความที่อินทรีย์คืออัญชะอัญชะ ไม่สำรวมแล้ว มีอยู่ อุณฌธเด สิกธรรมมิอิทธิษฐานเป็นต้นเหล่านั้น ย่อมซ่านไป เพราะเหตุนี้ พระผู้พระภาค จึงตรัสสรื่องโดยประะ - การนั่น ซึ่งเป็นเหตุแห่งอินทรีย์คืออัญชะอันไม่สำรวมอยู่แล้ว นัยหนึ่งว่า บทว่า ยุวาธิกิรณ์ ความว่า เพราะเหตุแห่งอินทรีย์คืออัญชะได. ใน บทว่า ยุวาธิกิรณ์ นี้ มีโฆษณังว่าว่า "ถามว่า เพราะเหตุแห่งอินทรีย์ คืออัญชะบ่?" ก็ว่า แห่งอิทธิฤทธิ์คืออัญชะที่กูไม่สำรวมแล้ว, ถามว่า อภิเทอดศิษ ธรรมมืออธิษฐานเป็นต้น. ย่อมซ่านไปเพราะเหตุแห่งการไม่สำรวมอินทรีย์ คืออัญชะใด, อัญชะนั้นอันบันติผิดกำหนดแล้วว่าช่านไปตาม ภิกษุ ย่อมปฏิบัติเพื่อสาวนอินทรีย์คืออัญชะนี้."