การอธิบายปรัชญาแห่งอินทรีย์ ๕ และการดับทุกข์ : หน้า 80/174

ประโยค ๕ มังคลัปทีปนี้นับแปล เล่ม ๕ หน้า ๘๐ สิ่งไปเพียงใจ อินทรีย์ ๕ มีกุญแจเป็นต้น ก็ยังตั้งอยู่เนื่องนั้นนั่นแล. ทว่า อภิฏฺฏตุทฺต คือ because ความอธิษฐานรึล่านังยังไม่ดับ ด้วยสามารถแห่งการดับโดยไม่เกิดขึ้นได้. ทว่า มนานมานา ได้แก่ อามญฺญูรูปเป็นต้น ที่นามปราณณะและที่นามปราณา. บทว่า ปจจุภิโค คือ ย่อมประสบนํ ได้แก่ ย่อมได้. สองท่าว ลูขุกชํ ประติวาเทติ ความว่า ย่อมได้สุขและทุกข์อันเป็นวิบาก ด้วยทาวาร เหล่านั้น. พระผู้มพระภาค คำทรงแสดงขนับอถบฏที่เหล่าสมติหา เป็นต้นเข้าไปขยันอยู่ด้วยคำมิประมาณแท่นแล้ว บัดนี้ เพื่อ จะทรงแสดงอุปปัศสนพนาธุก จึ่งรำทำเป็นต้นว่า ตสฺส โย. พิธทามินิจฉาในมหาสแห่งอุปปัศสนพนาธุนั้น บทว่า ตสฺส ได้แก่ ภูกฺนู้น คือผู้ไม่มีอรหันต์ ยังมีขันบัญญัติที่เหล่าสิมติและค้นหา เป็นต้นเข้าอยู่ดังเหลืออยู่. บทว่า ราคกูปิย ความว่า ธรรมเป็นที่สิ้นไป คืออาการที่สิ้นไป ได้แก่ ความไม่มี คือความไม่เกิดขึ้นโดย ส่วนเดียว แห่งราวนะ. แมในบทที่เหลือ ก็เป็นอันนี้. ด้วยคำมีประมาณ เพียงเท่านี้ เป็นอันพระผู้มพระภาคทรงแสดงอรรถอรญูว่า 'ธรรมเป็น ที่สิ้นไปแห่งสลสมระระเป็นต้น ชื่อว่า สลุปาเสสนพนาธ.' บทว่า อิทธิ คือ ในอดภาพนี้เท่านั้น. บทว่า สนพเวทยิตานิน ได้แก่แนวนานที่เป็นอธิษฐานขอทั้งสิ้นมีสุขนานเป็นอัน. ส่วนเวนิทที่ เป็นกุศลและอุกาส ก็ฉะนี้ได้แล้วในก่อนนั่นแล. บทว่า อนิกนู-