กรรมและวิบาก: ความเข้าใจในกฎแห่งกรรม : หน้า 56/265

บทที่ 3 กรรม - วิบาก ดังที่ได้กล่าวถึงบทที่แล้ว เกี่ยวกับกิเลสที่เป็นต้นเหตุของวงจรสังสารวัฏ ในบทเรียนนี้ นักศึกษาจะได้มาศึกษาต่อเกี่ยวกับกรรมอันเกิดจากกิเลสนั้น และวิบากกรรมที่ส่งผลตามมาว่า มีลักษณะเป็นเช่นไร และลักษณะวงจรสังสารวัฏที่ทำให้สรรพสัตว์หลุดพ้นได้ยากต่อไป 3.1 กฎแห่งกรรม องค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ตรัสว่า “กมฺมุนา วตฺตติ โลโก กมฺมุนา วตฺตติ ปชา กมฺมนิ พนฺธนา สตฺตา รถสฺสาว ยายโต” 1 “โลกย่อมเป็นไปเพราะกรรม หมู่สัตว์ย่อมเป็นไปเพราะกรรม สัตว์ทั้งหลายถูกผูกไว้ในกรรม เหมือนลิ่มสลักของรถที่กำลังแล่นไปฉะนั้น” พุทธภาษิตบทนี้แสดงให้ทราบถึงเรื่องของกรรมเมื่อพิจารณาแล้วจะเห็นได้ว่าสรรพสัตว์ ย่อมเป็นไปเพราะกรรม เป็นอยู่ในกฎแห่งกรรม เรื่องของกรรมนี้มีประเด็นสำคัญที่ควรศึกษา คือ กฎแห่งกรรม (กฎแห่งการกระทำ) กรรม (การกระทำ) และวิบาก (ผลแห่งกรรม) 1 มหามกุฏราชวิทยาลัย, พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับสยามรัฐ, กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2525, เล่มที่ 13 ข้อที่ 707 หน้า 648. (สุตฺตนฺตปิฏเก มชฺฌิมปุณฺณาสก์ มชฺฌิมปณฺณาสก์ พราหมณวคโค ปญฺจโม วาเสฏฐสุตต อฏฺฐม) 2 วาเสฏฐสูตร ขุททกนิกาย สุตตนิบาต, มก. เล่มที่ 47 หน้า 581. 46 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า กัมมัฏฐาน