อวัยวะรับรู้และการรับรู้ในมนุษย์ : หน้า 101/265

2. โสตปสาทรูป คือ ประสาทหู เป็นอวัยวะที่ฟังเสียง เสียงเมื่อกระทบอวัยวะนี้จะเกิด โสตวิญญาณขึ้นโสตประสาทตั้งอยู่ภายในช่องหูทั้งสอง ที่ปกคลุมด้วยขนสีน้ำตาล อาศัยเยื่อแผ่น มีลักษณะคล้าย ๆ ก้านเมล็ดถั่วเขียวซึ่งสร้างขึ้นด้วยธาตุ 4 ตามกรรมในอดีต และเป็นที่มีอา กาสธาตุมากกว่า เรียกว่า โสตปสาท 3. ฆานปสาทรูป คือ ประสาทจมูก เป็นอวัยวะที่สูดดมกลิ่น เมื่อกลิ่นกระทบอวัยวะ นี้จะเกิดฆานวิญญาณขึ้น ฆานประสาทตั้งอยู่ภายในจมูก มีลักษณะคล้ายดอกทองหลาง สร้างขึ้นโดยมหาภูตรูปทั้ง 4 ตามกรรมในอดีต และตั้งอยู่ในที่ที่มีวาโยธาตุมากกว่า เรียกว่า ฆานปสาท 4. ชิวหาปสาทรูป คือ ประสาทลิ้นเป็นอวัยวะรู้รส เมื่อรสชาติต่าง ๆ กระทบกับอวัยวะ นี้ จะเกิดชิวหาวิญญาณขึ้น ชิวหาปสาทมีลักษณะคล้ายดอกอุบล ซึ่งตั้งอยู่ภายในชิ้นเนื้อของลิ้น สร้างขึ้นโดยธาตุทั้ง 4 ตามกรรมในอดีต และตั้งอยู่ในที่ที่มีอาโปธาตุมากกว่า เรียกว่า ชิวหาปสาท 5. กายปสาทรูป คือ ประสาทกาย เป็นอวัยวะที่รู้การกระทบสัมผัสด้วยอวัยวะนี้แล้ว กายวิญญาณจึงเกิดขึ้น กายประสาทนี้ตั้งอยู่ทั่ว ๆ ไปในร่างกาย ยกเว้นที่ผม ขน เล็บ ฟัน และ ส่วนอื่นในร่างกายที่ปราศจากความรู้สึก สร้างขึ้นโดยมหาภูตรูปทั้ง 4 ตามกรรมในอดีต และ ตั้งอยู่ในที่ที่มีปฐวีธาตุมากกว่า เรียกว่า กายประสาท โคจรรูป หรือวิสัยรูป 4 คือ รูปที่เป็นอารมณ์หรือแดนรับรู้ของอายตนะ ได้แก่ 1. วัณณรูป หรือ รูปสี (รูปารมณ์) 2. สัททรูป หรือ รูปเสียง (สัททารมณ์) 3. คันธรูป หรือ รูปกลิ่น (คันธารมณ์) 4. รสรูป หรือ รูปรส (รสารมณ์) ภาวรูป 2 คือ รูปที่เป็นภาวะแห่งเพศ ได้แก่ 1. อิตถีภาวรูป คือ รูปที่แสดงถึงความเป็นหญิง 2. ปุริสภาวรูป คือ รูปที่แสดงถึงความเป็นชาย หทยรูป 1 คือ รูปที่เป็นที่ตั้งอาศัยเกิดของจิตและเจตสิก ชีวิตรูป 1 คือ รูปที่เป็นชีวิต ได้แก่ รูปที่รักษากลุ่มรูปที่เกิดจากกรรม บ ท ที่ 5 ขั น ธ์ 5 DOU 91