ความเข้าใจเกี่ยวกับติรัจฉานและกรรม : หน้า 180/585

ธรรเพื่อประชาช ติรัจฉานภูมิ ๑๗๕ ไม่มีโอกาสจะได้บรรลุธรรม ถึงจะทำดีมากเท่าไร จะมีจิตใจ ประเสริฐมากแค่ไหน การที่จะได้บรรลุมรรคผลนิพพานในชาติที่ เป็นสัตว์เดียรัจฉานนั้น ย่อมเป็นไปไม่ได้เลย เพราะเป็นอภัพพสัตว์ จัดอยู่ในจําพวกอบายภูมิ จะได้อย่างมากก็เพียงสวรรค์สมบัติ เท่านั้น ติรัจฉานเมื่อจะแยกเป็นประเภทใหญ่ๆ มีอยู่ ๔ ประเภท คือ ๑. อปทติรัจฉาน คือ สัตว์เดียรัจฉานประเภทที่ไม่มีเท้า ไม่มี ขา จะไปไหนก็เลื้อยไป ได้แก่ งู ปลา และไส้เดือน เป็นต้น ๒. ทวิปทติรัจฉาน เป็นสัตว์ประเภทมี ๒ ปีก และ ๒ ขา ได้แก่ แร้ง กา นก เป็ด ไก่ เป็นต้น ๓. จตุปกติรัจฉาน มี ๔ ขา เช่น สุนัข แมว ช้าง ม้า วัว เป็นต้น และประเภทสุดท้ายคือ ๔. พหุปทติรัจฉาน มีขามาก ได้แก่ กิ้งกือ ตะเข็บ ตะขาบ เป็นต้น โดยทั่วไปของสัตว์เดียรัจฉานต้องแสวงหาอาหารกินเอง ตลอดเวลา ซึ่งกว่าจะได้ก็ยากลำบาก เช่น สัตว์ป่าทุกชนิด หรือ นก หนู กา ไก่ ที่อยู่ใกล้ๆ เราเป็นตัวอย่าง ต้องระแวงภัยอยู่ เป็นนิตย์ เกิดความสะดุ้งกลัวภัย ไหนจะภัยจากมนุษย์ ไหนจะ ภัยจากสัตว์ใหญ่กว่าที่คอยจ้องจับเอาเป็นอาหาร ต้องทนทุกข์ ทรมานเป็นสัตว์เดียรัจฉานอยู่อย่างนี้ไปจนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้ เหล่าสัตว์ที่มาเกิดในติรัจฉานภูมินี้ ก็เพราะได้ทำบาปกรรมไว้ ครั้นละจากโลกนี้ไปแล้ว ต้องไปตกนรกเป็นเวลายาวนาน เมื่อ