ธรรมะในจาตุมหาราชิกา : หน้า 205/585

ธรรมะเพื่อประชาชl จาตุมหาราชิกา ๒๐๔ ซึ่งสถิตอยู่ที่จาตุมหาราชิกา ถ้าต่ำกว่านั้นลงมา ก็มีความหลาก หลายมาก บ้างอยู่รวมกันเป็นเผ่าพันธุ์ของตัว เช่น นาค ยักษ์ ครุท คนธรรพ์ วิทยาธร กุมภัณฑ์ เป็นต้น ความเป็นอยู่ของบางกลุ่ม ก็หยาบลงมาเกือบใกล้ๆ ความเป็นอยู่ของมนุษย์ นอกจากนี้ยัง มีเหล่าเทวดาชั้นต่ำที่ถือว่ายังเป็นชาวสวรรค์ชั้นนี้อาศัยอยู่ใน สถานที่ต่างๆ เช่น เทวดาบางพวกมีวิมานอยู่บนยอดเขา บางพวก อยู่ที่เงื้อมเขาบรรพต บางพวกมีวิมานอยู่บนอากาศ หรืออยู่บน ต้นไม้ ที่เรียกว่าพวกภุมมเทวา รุกขเทวา อากาสเทวา มี มากมายเต็มไปหมด ทางด้านทิศตะวันออกของสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา มีท้าวธตรฐมหาราชเป็นจอมเทพผู้ปกครอง มีบุญญานุภาพมาก มีรัศมีมาก เทวดาที่อุบัติเป็นบุตรของพระองค์ก็มีมากมาย ล้วนแต่มีกำลังมาก มีฤทธิ์มีอานุภาพมาก พระองค์ทรงเป็น อธิบดีปกครองทวยเทพในเทพนครด้านทิศบูรพาโดยธรรม นอกจากจะทรงเป็นจอมเทพ ปกครองเทพบริวารใน เทพนครทิศบูรพาดังกล่าวแล้ว ท้าวธตรฐมหาราชยังทรงเป็น อธิบดีปกครองหมู่คนธรรพ์ และวิทยาธร คนธรรพ์เป็นเทพ พวกหนึ่งซึ่งอยู่ในสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา มีความถนัดในด้าน ดนตรี ศิลปะ ขับร้อง ฟ้อนรำา และชานาญในเพลงขับเป็นพิเศษ