ธรรมะเพื่อประชาชน: มนุษย์ที่สร้างบารมี : หน้า 186/585

ธรรมะเพื่อประชาชll มนุสสภูมิ ที่สร้างบารมี ១៨៥ คำว่า มนุษย์ มาจากคำว่า มนะ + อุษยะ มนะ แปลว่า ใจ อุษยะ แปลว่า สูง คนที่ได้ชื่อว่ามนุษย์ ได้ชื่อว่าเป็นผู้มี ใจสูง ผู้ที่จะมีใจสูงได้ต้องมีมนุษยธรรมประจำใจ ได้แก่ มีศีล ๕ เป็นปกติ เหมือนเทวธรรมคือหิริโอตตัปปะ ก็เป็นธรรมะประจำ ใจชาวสวรรค์ หรือหากปรารถนาจะไปเป็นสหายแห่งเทพ ก็ ต้องมีศีล ๕ และมีหิริโอตตัปปะเป็นอย่างน้อย หากปรารถนา อยากไปเกิดเป็นพรหม ก็ต้องมีพรหมวิหารธรรม คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา เพราะฉะนั้นผู้ที่จะได้ชื่อว่าเป็นมนุษย์ จำเป็นต้องมีเบญจศีลเบญจธรรม ๕ ประการ ୭ พระพุทธองค์ทรงจำแนกมนุษย์เอาไว้เป็น ๔ ประเภท ประเภทที่ ๑ คือ บุคคลผู้มีดมามืดไป คือภพชาติอดีตได้ทำบาป อกุศลเอาไว้มาก จึงเกิดมาเป็นคนยากจนเข็ญใจ เป็นคนพิกลพิการ ขาดโอกาสในด้านต่างๆ แล้วยังประพฤติผิดศีลผิดธรรม ท่าบาป อกุศลทางกาย วาจา ใจ เมื่อละโลกไปแล้ว ก็ต้องไปเป็น สัตว์นรก เปรต อสุรกาย หรือสัตว์เดียรัจฉาน ชีวิตตกต่ำลงไป อีกโดยไม่อาจรู้ได้ว่าเมื่อไรจะได้มีโอกาสกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีก ประเภทที่ ๒ คือ มืดมาแต่สว่างไป พวกนี้เป็นประเภท คิดได้ คิดเป็น และสอนตัวเองได้ แม้ไม่มีโอกาสดีๆ เหมือนที่คน ทั่วไปเขาได้ แต่ก็ไม่ย่อท้อต่อโชคชะตา อาศัยกัลยาณมิตรคอย