ธรรมะเกี่ยวกับหมู่สัตว์และอรูปฌาน : หน้า 473/585

ธรรมะเพื่อประชl กาฬเทวิ ล ด า บ ส ๔๗๒ ประเภทที่ ๕ คือหมู่สัตว์ที่ไม่มีสัญญา ไม่รู้สึกเสวยอารมณ์ เช่น พวกเทพเหล่าอสัญญีสัตว์ ซึ่งได้บรรลุจตุตถฌาน ประเภทที่ 5 เป็นหมู่สัตว์จําพวกล่วงรูปสัญญา เข้าถึง อากาสานัญจายตนภพ เพราะในขณะที่ท่านบำเพ็ญกัมมัฏฐาน อยู่นั้น ท่านสามารถทำปฏิฆสัญญาให้ดับไปได้ และน้อมเอา อากาสกสิณเป็นอารมณ์ว่า อากาศหาที่สุดมิได้ เมื่อตายไปจึง มาอุบัติในอรูปพรหมแห่งนี้ ประเภทที่ ๗ คือหมู่สัตว์ที่ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะ แล้วเพ่งวิญญาณที่หาที่สุดมิได้ จนได้เข้าถึงวิญญาณัญจายตนะ ประเภทที่ ๘ หมู่สัตว์พวกหนึ่ง ที่ก้าวล่วงวิญญาณัญ จายตนะได้แล้ว เข้าถึงอากิญจัญญายตนะ และประเภทสุดท้าย ประเภทที่ ๙ คือ หมู่สัตว์จำพวกหนึ่ง ก้าวล่วงอากิญจัญญายตนะได้แล้ว เข้าถึงเนวสัญญานาสัญญา ยตนะ ซึ่งเป็นอรูปฌานที่ ๔ เป็นสถานที่อยู่ของหมู่สัตว์ซึ่ง ละเอียดที่สุด และประณีตที่สุดในภพสาม แต่ถึงกระนั้นก็ยังไม่ พ้นจากกฎของไตรลักษณ์ เพราะยังไม่เข้าถึงพระนิพพาน สัตตาวาสทั้ง ๙ ประเภทนี้ ยังตกอยู่ในไตรลักษณ์ มี ความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา มีแต่อายตนนิพพานเท่านั้น ที่หลุดพ้นจากวงจรแห่งสังสารวัฏเหล่านี้ไปได้ เพราะฉะนั้น