ความหมายของพระนิพพาน : หน้า 536/585

ธรรเพื่อประชาช นิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง ๕๓๕ สรรพคุณของไม้ที่เป็นโอสถทั้งหลาย พระนิพพานก็เช่นเดียวกัน เพราะเป็นคุณชาติที่เหล่าพระอริยเจ้าทั้งหลาย ยกย่องสรรเสริญ ว่า เป็นธรรมชั้นดี ชั้นสูงประเสริฐสุด เป็นที่พอใจของอริยชน ทั้งหลายมีพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นต้น เพราะฉะนั้น ผู้มีความ ดำริถูกต้อง จึงปรารถนาพระนิพพาน นอกจากนี้ ท่านผู้รู้ยังได้เปรียบคุณของพระนิพพาน กับมหาสมุทรไว้ว่า ธรรมดาว่ามหาสมุทรจัดว่าบริสุทธิ์ใสสะอาด เห็นได้จากสัญลักษณ์ที่สำคัญ คือ จะไม่มีซากศพสิ่งสกปรก ลอยอยู่ เป็นมหาสมุทรที่สะอาดบริสุทธิ์ พระนิพพานก็เปรียบได้ กับมหาสมุทรอันใสสะอาด เพราะว่าพระนิพพานเป็นคุณชาติ ผ่องใสบริสุทธิ์ ไม่มีซากศพคือกิเลสร้ายต่างๆ ล่องลอยปะปน อยู่เลย ธรรมดาว่า มหาสมุทรสุดแสนจะกว้างใหญ่ไพศาล ถึง แม้ว่าคงคามหานที ๔ หรือ ๕ ห้วง จะไหลมารวมลงสักเท่าใด ก็ไม่มีวันที่จะเต็ม ฟากฝั่งแต่ละด้าน อยู่ห่างไกลเกินที่จะเห็น ด้วยตาได้ พระนิพพานก็มีสภาพคล้ายกัน คือเป็นคุณชาติ ที่สุดแสนจะกว้างใหญ่ไพศาล ถึงแม้สรรพสัตว์จะเต็มใจพากัน ปฏิบัติธรรมได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ แล้วไปอยู่ในอายตน นิพพานมีประมาณสักเท่าใดก็ตาม การที่จะทำให้อายตนนิพพาน เต็มนั้นเป็นไม่มี เกรงอยู่แต่ว่า หมู่สัตว์จะพากันไปไม่ถึงมหาสมุทร