ธรรมะเพื่อประชา: มิตรแท้และความเสียสละ : หน้า 122/586

ธรรมะเพื่อประช มิตรแท้แม้ชีวิตก็ให้ได้ พญาหงส์ได้รับทุกขเวทนามาก แต่ครั้นจะบอกฝูงหงส์ ก็กลัวว่า ฝูงหงส์จะตกใจกลัวไม่ทันได้กินอาหารให้อิ่ม และจะ ไม่มีกำลังบินข้ามมหาสมุทรกลับที่อยู่จึงตั้งสติข่มความเจ็บปวดไว้ รอจนกระทั่งหงส์ทุกตัวกินอาหารกันอิ่มแล้ว จึงได้ร้องบอกว่า ที่นี่มีอันตราย ให้หงส์ทุกตัวรีบบินหนีไป เมื่อพวกหงส์ได้ยินดังนั้น ต่างรีบบินกลับเขาจิตตกูฏอย่างรวดเร็ว ซึ่งในขณะบินกลับนั้น สุมุขหงส์สังเกตเห็นว่าไม่มีพญาหงส์ธตรัฐบินนำหน้าเหมือนทุกครั้ง ด้วยความเป็นห่วง จึงได้บินย้อนกลับไปยังสระโบกขรณี และได้ เห็นพญาหงส์ติดบ่วงอยู่ ไม่อาจจะบินไปได้ พญาหงส์เง็นสุมุขหงส์บินกลับมา จึงได้ถามว่า “ทำไม ท่านไม่รีบกลับไป เราติดบ่วงอยู่เช่นนี้ ก็เป็นเหมือนผู้ไร้ประโยชน์ เสียแล้ว” สุมุขหงส์กลับตอบว่า “ถึงข้าพเจ้าจะบินกลับไปก็ใช่ว่าจะ มีความสุข เพราะการได้อยู่ร่วมกับท่านเป็นสิ่งประเสริฐ แม้จะ ตายพร้อมกับท่านก็ตาม แต่หากเลือกได้ ข้าพเจ้าขอยอมตาย แทนท่าน เพื่อท่านจะได้กลับไปปกครองฝูงหงส์ให้อยู่เย็นเป็นสุข ต่อไป” พญาหงส์กล่าวว่า “ท่านจะมาชอบใจการตายทําไม ท่า เช่นนี้ก็ไม่ต่างอะไรกับคนตาบอด เหมือนทํางานในที่มืดจะหา ประโยชน์ได้จากที่ไหน ท่านกลับไปจะดีกว่า”