ธรรมะเพื่อประชาชน : หน้า 377/580

ธรรมะเพื่อประชll เวลาอันทรงคุณค่ายิ่ง ๓๗๖ บุตรคนเดียวจะเป็นไรไป เราจะให้บุตรท่านถึง ๔ คน แต่บุตร เหล่านี้ไม่ปรารถนาที่จะครองสมบัติ จะออกบวชกันหมด” ปุโรหิตดีใจมากที่จะได้บุตร จึงเลิกความคิดที่จะโค่นต้นไทรทิ้ง หลังจากนั้นเทพบุตรทั้งสี่ได้ลงมาเกิดตามลำดับ ปุโรหิต ตั้งชื่อคนแรกว่า หัตถิปาละ และมอบให้นายควาญช้างเลี้ยงไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้ออกบวช คนที่ ๒ ตั้งชื่อว่า อัสสปาละ มอบให้ คนเลี้ยงม้าเป็นผู้ดูแล คนที่ ๓ ตั้งชื่อว่า โคปาละ มอบให้คนเลี้ยง โคเป็นผู้ดูแล คนที่ ๔ ตั้งชื่อว่า อชปาละ มอบให้คนเลี้ยงแพะ เป็นผู้ดูแล ปุโรหิตได้อาราธนานักบวชทั้งหมดออกจากแว่นแคว้น เพื่อไม่ให้บุตรเห็นบุคคลเหล่านั้นด้วยเกรงจะตามออกบวชกันหมด ต่อมาเมื่อทั้งสี่เติบโตเป็นหนุ่ม พระราชาและปุโรหิตใคร่ จะทดสอบว่า เมื่อทั้งสี่เห็นนักบวชแล้ว จะรู้สึกอย่างไร ทั้งสอง จึงได้ปลอมตัวเป็นฤๅษีเดินผ่านโรงช้าง ทันทีที่หัตถิปาละเห็น เขาบังเกิดความเลื่อมใส รีบเข้ามากราบไหว้ และน้อมนำ สิ่งของมีค่าเพื่อให้ทาน จนฤาษีปลอมต้องรีบแสดงตัวว่า เป็น พระราชาและปุโรหิตผู้เป็นบิดาของหัตถิปาละ พลางแนะนำให้ บุตรรีบศึกษาหาความรู้และอยู่สืบราชสมบัติต่อไป แต่หัตถิปาละ ตอบปฏิเสธโดยให้เหตุผลว่า “วิชาในทางโลกเป็นของไม่จริง ลาภสักการะเป็นของไม่เที่ยง สัตบุรุษทั้งหลายสรรเสริญการ ไม่ถือมั่นเพื่อความหลุดพ้น”