วิสุทธิมรรค: ภิกขุศีลและอาจารศีล : หน้า 34/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 32 ปรารภภิกษุทั้งหลาย และสิกขาบททั้งหลาย ที่ภิกษุเหล่านั้นจำต้อง รักษา โดยเป็นพระบัญญัติสำหรับภิกษุ นี้ชื่อว่าภิกขุศีล สิกขาบทที่ ทรงบัญญัติปรารภภิกษุณีทั้งหลาย และสิกขาบทที่ภิกษุณีเหล่านั้น จ๋าต้องรักษา โดยเป็นพระบัญญัติสำหรับภิกษุณี นี้ชื่อว่าภิกขุณีศีล ศีล ๑๐ ของสามเณรและสามเณรีทั้งหลาย ะสามเณรีทั้งหลาย ชื่อว่าอนุปสัมปันนศีล สิกขาบท ๕ ของอุบาสกอุบาสิกา โดยเป็นนิจศีล หรือเมื่อมีอุตสาหะ สิกขาบท ๑๐ (หรือ) สิกขาบท 4 โดยเป็นองค์อุโบสถ นี่ชื่อว่า พึงทราบศีลเป็น ๔ อย่างโดยเป็นภิกขุศีลเป็นต้น คหัฏฐศีล ประการฉะนี้. [ จตุกกะที่ ๓] ด้วย พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๓ ต่อไป ความไม่ล่วง (ศีล ๕) ของมนุษย์ชาวอุตตรกุรุทวีป ชื่อปกติศีล มรรยาทและจารีตของตน ๆ แห่งตระกูลแห่งเทสะและแห่งปาสัณฑะ (ลัทธิ) ชื่อว่าอาจารศีล ศีล ของพระมารดาพระโพธิสัตว์ ที่มีพระพุทธดำรัสไว้อย่างนี้ว่า "ดูกร อานนท์ ข้อนี้เป็นธรรมดา คือในกาลเมื่อพระโพธิสัตว์ก้าวลงสู่พระ ครรภ์ของพระมารดาแล้ว ความพอใจอันเกี่ยวด้วยกามคุณในบุรุษ ทั้งหลาย ย่อมไม่เกิดแก่พระมารดาของพระโพธิสัตว์" ดังนี้ ชื่อว่า ธัมมตาศีล ส่วนศีลในชาตินั้น ๆ ของสัตว์ผู้มีสันดานหมดจดทั้งหลาย ๑. หมายถึงสิกขาบทอื่น ๆ ลางประเภท ซึ่งมิใช่สาธารณบัญญัติ ๒. มหาฎีกาว่า สิกขาบท ๑ๆ ก็คือศีลของสามเณรนั่นเอง คฤหัสถ์ผู้มีศรัทธาอุตสาหะ ลางคน เช่น ฆฏิการพราหมณ์ รับปฏิบัติ ๓. ที. มหา. ๑๐/๑๔.