วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 179/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 175 กำจัดปฏิปักขโทษมีความละโมบในจีวรเป็นต้นก็ไม่ได้เลยด้วย, เป็น องค์แห่งความปฏิบัติก็ไม่ได้ด้วย เพราะเหตุนั้น คำว่า "ธุดงค์เป็น อกุศลไม่มี" นี้ จึงเป็นคำที่กล่าวดีแล้ว, ข้างฝ่ายธุดงค์ของภิกษุเหล่า ใดพ้นไปจากกุศลติกะ ว่าโดยความ (ที่แท้แล้ว) ธุดงค์ของภิกษุ เหล่านั้นก็ไม่มีนั่นเอง สิ่งที่ไม่มี จักได้ชื่อว่าเป็นธุดงค์ เพราะกำจัด อะไรกัน แม้ความผิดต่อพระบาลี (ให้) สมาทานธุดทั้งหลาย ประพฤติ ก็จะต้องมาเอาแก่เธอทั้งหลายด้วย เพราะฉะนั้น คำของเธอ ทั้งหลายนั้น จึงไม่ควรถือเอาแล, นี้เป็นคำพรรณนาโดยกุศลติกะ เป็นอันดับแรก. [วินิจฉัยโดยจำแนกธุตาทิศัพท์] ในข้อว่า โดยจำแนกศัพท์มีธุตศัพท์เป็นต้นนั้น พึงทราบธุตะ พึงทราบว่าธุตวาทะ พึงทราบธุตธรรมทั้งหลาย พึงทราบการเสพธุดงค์ ว่าเป็นสัปปายะสำหรับใคร [ ธุตะ ] ในบทเหล่านั้น บทว่า ธุตะ หมายเอาบุคคลผู้มีกิเลสอันกำจัด แล้วอย่าง ๑ หมายเอาธรรมอันเป็นเครื่องกำจัดกิเลสอย่าง [ ธุตวาทะ ] ๑. ส่วนในบทว่า ธุตวาทะ พึงทราบว่า บุคคลเป็นธุตะ แต่ไม่เป็น * มหาฎีกาท่านว่า หมายถึงคณะภิกษุวัดอภัยคีรี ซึ่งมีวาทะว่า ธุดงค์ นาม ปญญัตติ อัน ธุดงค์เป็นแต่บัญญัติ โดยปรมัตถ์แล้วไม่มีอะไร (คือไม่เป็นกุศล ไม่มีกำจัดกิเลส ไม่จำต้อง สมทาน )