วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 74/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 71 ความละอายให้กำเริบ เป็นประโยชน์ประจำ ประโยชน์นอกนี้ย่อมมีใน กาลลางครั้งลางคราว" ฉะนั้น อีกนัยหนึ่ง ฤดูมีประการดังกล่าวแล้วนี้ คงเป็นอุตุ (ส่วนหนึ่ง) ส่วนปริสฺสย (เป็นอีกส่วนหนึ่ง) มี ๒ อย่างคือ ปากฏปริสสย อันตรายเปิดเผย ๑ ปฏิจฺฉนฺนปริสฺสย อันตรายปกปิด ๑ ในอันตราย ๒ อย่างนั้น อันตรายเปิดเผย ได้แก่สัตว์ทั้งหลาย มีสีหะและเสือเป็นต้น อันตรายปกปิด ได้แก่กิเลสทั้งหลายมีราคะ และโทสะเป็นต้น อันตรายเหล่านั้นย่อมทำความอาพาธให้ เหตุไม่มี ที่คุ้มตัวก็ดี เหตุ (มองไป) เห็นรูปที่เป็นอสัปปายะเข้าเป็นต้นก็ดี ไม่ได้ในเสนาสนะใด ภิกษุเมื่อรู้อย่างนั้นแล้วพิจารณาเสพเสนาสนะ นั้น พึงทราบว่า ชื่อว่า "พิจารณาโดยแยบคายแล้วเสพเสนาสนะ ฯลฯ เพื่อบรรเทาฤดูและอันตราย" ดังนี้ [ แก้บทคิลานปัจจยเภสัชชบริขาร ] ในบทว่า คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกขาร์ นี้ มีวินิจฉัยว่า เภสัช ชื่อว่าปัจจัย เพราะอรรถว่า เป็นเครื่องต่อต้านโรค หมายความว่า เป็นเครื่องปราบโรค คำว่าปัจจัยนี้ เป็นชื่อของเภสัชซึ่งเป็นสัปปายะ ๑. ประโยคนี้ปฏิเสธซ้อน ต้องอ่านให้ดี จึงจะจับความได้ ความก็คือว่า ปริสยะทั้งสอง อย่างนั้นจะทำอันตรายแก่ภิกษุได้ ก็เมื่อภิกษุไม่มีที่คุ้มตัว คือ ไม่มีเสนาสนะอยู่ เช่นอยู่กลางแจ้ง หรืออยู่โคนไม้ สัตว์ร้ายอาจทำอันตรายได้ และอยู่โล่ง ๆ เช่นนั้นอาจมองเห็นรูปที่ไม่เป็นสัปปายะ เข้า อันตรายปกปิดคือกิเลสก็จะเกิดขึ้น ถ้าได้อยู่เสนาสนะเป็นที่คุ้มตัวแล้ว ก็บรรเทาอันตราย ทั้ง ๒ อย่างนั้นได้ ท่านจึงว่า "อันตรายเหล่านั้นย่อมทำความอาพาธให้.... ไม่ได้...... นัยหลังนี้ อุตุปริสสย ให้แปลว่า ฤดูและอันตราย