วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 31/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 29 ธัมมาธิปไตยยศีล (ศีลมีธรรมเป็นใหญ่) จึงทราบศีลเป็น ๓ อย่าง โดยเป็นอัตตาธิปเตยยศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ [ ติกะที่ ๓] พึงทราบวินิจฉัยในติกะที่ ๓ ต่อไป ศีลใดที่เรียกว่านิสสิตศีล ในศีลหมวด ๒ ศีลนั้นชื่อว่าปรามัฏฐศีล เพราะเป็นที่ถูกตัณหา และทิฏฐิจับ ศีลอันเป็นสัมภาระแห่งมรรคของกัลยาณปุถุชน และที่ สัมปยุตด้วยมรรคของพระเสขะทั้งหลาย ชื่อว่าอปรามัฏฐศีล (ศีลที่ ไม่ถูกตัณหาและทิฏฐิจับ) ส่วนที่สัมปยุตด้วยผลทั้งของพระเสขะและ ของพระอเสขะ ชื่อว่าปฏิปัสสัทธศีล (ศีลอันระงับแล้ว) พึงทราบ ศีลเป็น ค อย่าง โดยเป็นปรามัฏฐศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ [ ติกะที่ ๔] พึงทราบวินิจฉัยในติกะที่ ๔ ต่อไป ศีลที่ภิกษุผู้ไม่ต้องอาบัติ ทำให้บริบูรณ์ก็ดี ที่ต้องแล้วทำคืนเสียก็ดี ชื่อว่าวิสุทธศีล ศีลที่ ภิกษุต้องอาบัติแล้ว ไม่ทำคืน ชื่อว่าอวิสุทธศีล ศีลของภิกษุ ผู้สงสัยในวัตถุก็ดี ในอาบัติก็ดี ในอัชฌาจารก็ดี ชื่อว่าเวมติกศีล ในศีลเหล่านั้น อวิสุทธศีล พระโยคีครรทำให้บริสุทธิ์เสีย ในเวมติก ศีล อย่างเพิ่งทำการล่วงละเมิดวัตถุ จึงถ่ายถอนความสงสัยเสียให้ได้ อย่างนี้ ความผาสุขจะมีแก่เธอแล พึงทราบศีลเป็น ๓ อย่าง โดย * ปุถุชฺชนกลยาณกสฺส มหาฎีกาแก้ว่า ปุถุชฺชเนส กลยาณกสฺส เห็นว่าลงกันได้กับคำกัลยาณ ปุถุชน ที่เราใช้ ซึ่งฟังสนิทดีกว่า