ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ -
สัญญาเก่า ท่านยืนอยู่ในที่นั้นนั่นเอง ได้บรรลุ
พระอรหัต.
ข้างฝ่ายสามีของนางเดินติดตามมา
- หน้าที่ 45
พบพระเถระเข้าจึงถามว่า
"ท่านผู้เจริญ ท่านเห็นหญิงบ้างหรือ ?" พระเถระกล่าว (เป็นคาถา)
กะเขาว่า
ฉันไม่ทราบว่าหญิงหรือชายเดินไปจากที่นี้
แต่ว่าร่างกระดูกนั่นกำลังเดินไปในทางใหญ่,
ในคำว่า ยตฺวาธิกรณเมน เป็นต้น มีวินิจฉัยว่า ธรรม
ทั้งหลายมีอภิชฌาเป็นต้นเหล่านั้น จึงไหลไปตาม คือพึงติดตาม
บุคคลนั้นผู้สำรวมจักขุนทรีย์ คือเป็นผู้มีจักษุทวารอันไม่ปิด ด้วย
บานประตูคือสติอยู่ เพราะเหตุใด คือเพราะเหตุแห่งการไม่สำรวม
จักขุนทรีย์อันใด ข้อว่า ย่อมปฏิบัติเพื่อกั้นจักขุนทรีย์นั้น ความว่า
ย่อมปฏิบัติเพื่อปิดจักขุนทรีย์นั้นด้วยบานประตูคือสติ ก็ภิกษุปฏิบัติ
อยู่อย่างนั้นนั่นแล ท่านกล่าวว่า ย่อมรักษาจักขุนทรีย์บ้าง ย่อมถึง
ความสำรวมในจักขุนทรีย์บ้าง
ในคำว่า ถึงความสำรวมในจักขุนทรีย์นั้น พึงทราบว่า อันที่
จริง ความสำรวมหรือไม่สำรวมก็ตาม ในจักขุนทรีย์หามีไม่ เพราะ
สติก็ดี ความหลงลืมสติก็ดี มิได้อาศัยจักษุประสาทเกิดขึ้น อนึ่ง ใน
* มหาฎีกาว่า พระเถระท่านได้เจริญอัฏฐิกัมมัฏฐานอยู่ก่อนแล้ว เพราะฉะนั้น พอเห็น
ฟันของหญิงนั้น อัฏฐิกสัญญาก็เกิดขึ้นทันที และเพราะความที่ท่านชำนาญสัญญานั้น ร่างของหญิง
นั้นเลยปรากฏแก่ท่านเป็นร่างกระดูกไปทั้งร่าง